Trudno w kilku słowach opisać dawne Opactwo Cystersów w Lądzie, które jest jednocześnie jednym z najstarszych klasztorów w Polsce, perłą architektury późnego baroku, modelowym przykładem cysterskiego opactwa oraz jednym z kilkudziesięciu pomników historii! Niewątpliwie to nieco zapomniane i położone na uboczu miejsce, zasługuje na uznanie i docenienie.

Opactwo Cystersów w Lądzie, zgodnie z tradycją założone zostało w XII wieku i bardzo szybko budowało swoją pozycję i znaczenie. Położenie przy ważnym szlaku oraz z dala od ośrodków miejskich, wpływało na wzrost znaczenia opactwa na mapie ówczesnego królestwa. Już w XIV wieku opactwo posiadało ponad 30 wsi w różnych częściach królestwa oraz stało się miejscem chętnie odwiedzanym przez polskich królów. Ciekawostką jest fakt, że do XVI wieku, klasztor w Lądzie był zasiedlony i zarządzany przez niemieckich zakonników. Dopiero od 1511 roku do klasztoru mogli dołączyć polscy zakonnicy a kilkadziesiąt lat później opatem został pierwszy Polak. Na skutek tych przemian niemieccy zakonnicy opuścili Ląd. Następnie w XVII i XVIII wieku klasztor oraz całe opactwo przeżywa chwile szczytowego rozwoju, które przerwały rozbiory Królestwa Polskiego pod koniec XVIII wieku. Wtedy to rozpoczął się okres podupadania lądzkiego opactwa. Od 1921 roku klasztor objęli salezjanie, którzy w Lądzie utworzyli poza zgromadzeniem klasztornym również seminarium duchowne. Zakon salezjański obecny jest w murach dawnego cysterskiego opactwa do dnia dzisiejszego, a od lat 70. XX wieku prowadzi na szeroką skalę prace remontowo-renowacyjne tego niezwykłego zabytku.

W skład całego kompleksu dawnego opactwa wchodzi: zabytkowy kościół pw. NMP oraz św. Mikołaja, przylegający do niego gotycki klasztor z wirydarzem, ogród klasztory oraz dawny cmentarz zakonny. Do najcenniejszych zabytków opactwa należą: oratorium św. Jakuba z unikatową, gotycką polichromią datowaną na 1370 rok (wow!), kapitularz ze sklepieniem wspartym na tylko jednym filarze, krużganki wokół wirydarza oraz oczywiście świątynia, która powala swoją architekturą i dosłownie wzbudza w zachwyt każdego odwiedzającego!