Wśród wielu muzeów, ekspozycji i wystaw sprzętu wojskowego, które bez problemu znajdziemy na terenie Polski, Pilskie Muzeum Wojskowe zasługuje na szczególne wyróżnienie! O tym dlaczego, dowiecie się z poniższego wpisu, choć najlepiej po prostu wybrać się do tego niecodziennego miejsca!
Pilskie Muzeum Wojskowe. Podstawowe informacje
Na początek garść najważniejszych informacji o Pilskim Muzeum Wojskowym oraz króciutki wstęp o historii jego powstania, która zasługuje na docenienie!
Historia muzeum
Pilskie Muzeum Wojskowe powstało z inicjatywy pasjonatów, będących członkami Pilskiego Stowarzyszenia Historyczno-Militarnego (wcześniej Stowarzyszenia Przedmoście Piła). Za początek swojej przygody z muzealnictwem wojskowym członkowie Stowarzyszenia uznają sprowadzenie “do domu” w 2009 roku, czyli na pilskie lotnisko wojskowe, swojego najcenniejszego eksponatu – samolotu Su-22M4, który poznacie w dalszej części wpisu.
Oczywiście działalność Stowarzyszenia i prawdziwych pasjonatów, wchodzących w jego skład, nie ogranicza się wyłącznie do wspomnianego już samolotu Suchoj. Od wielu lat Stowarzyszenie działało na rzecz pozyskiwania i gromadzenia eksponatów i zbiorów, dotyczących wojskowości oraz historii Wojska Polskiego w Pile.
Historię pilskiego lotniska przybliżę Wam w dalszej części wpisu, jednak w tym miejscu wypada wspomnieć, że obecność Wojska Polskiego w Pile nie ograniczała się tylko do działalności lotniczej. Przez wiele lat w Pile działał również ośrodek wojskowego szkolnictwa motoryzacyjnego, który również przybliży nam ekspozycja muzeum.
Cele działalności muzeum
Głównym zadaniem muzeum jest gromadzenie eksponatów militarnych, związanych z historią miasta i wojsk w nim stacjonujących. Muzeum stara się stale pozyskiwać nowe eksponaty i zbiory, które są dowodem i symbolem wieloletniego funkcjonowania Piły, jako ważnego ośrodka wojskowego na terenie kraju.
Zarażanie pasją!
Twórcy tego miejsca, prawdziwi pasjonaci z krwi i kości, nie chcą by Pilskie Muzeum Wojskowe było jedynie miejscem poznawania historii i oglądania wojskowych eksponatów. Chcą oni swoją pasją zainteresować młodego człowieka techniką wojskową i co za tym idzie historią. Forma muzeum powinna być atrakcyjna zarówno dla młodzieży jak i dorosłych, którzy podobnie jak młodsi mogą połknąć tutaj “wojskowego bakcyla” ale równie dobrze naładować akumulatory pozytywną energią i oderwać się od szarej codzienności.
Pilskie Muzeum Wojskowe – lokalizacja
Pilskie Muzeum Wojskowe znajduje się na dawnym lotnisku wojskowym w Pile, położonym w północno-zachodnich dzielnicach miasta. Muzeum swoją ekspozycję i zbiory prezentuje w oryginalnych schronohangarach, usytuowanych na północno-wschodnich zakątkach lotniska.
Wjazd na teren lotniska możliwy jest od ulicy Wałeckiej.
Dojazd i komunikacja
Do muzeum wojskowego w Pile możecie dojechać na kilka sposobów. Najwygodniejszym sposobem jest oczywiście dojechanie własnym samochodem. Piła znajduje się na skrzyżowaniu dwóch dróg krajowych (DK10 i DK11), dzięki czemu dojazd do miasta jest wygodny i stosunkowo szybki.
Piła to również duży węzeł kolejowy, dlatego warto też zastanowić się nad dojazdem do miasta koleją a następnie do Pilskiego Muzeum Wojskowego dotrzeć komunikacją miejską. Najbliższym przystankiem miejskiej komunikacji jest przystanek Wałecka/Wodociągi. Szczegóły dotyczące rozkładów jazdy znajdziecie na stronach Miejskiego Zakładu Komunikacji w Pile oraz stronach internetowych PKP.
Dla ambitnych istniej również możliwość dojazdu rowerem oraz pieszo:)
Godziny otwarcia i organizacja muzeum
W 2022 roku Pilskie Muzeum Wojskowe otworzyło swoją ekspozycję i obiekty dla ruchu turystycznego, wprowadzając regularny harmonogram zwiedzania. Wcześniej zwiedzanie terenu muzeum oraz oglądanie zgromadzonych zbiorów możliwe było jedynie po wcześniejszym umówieniu.
Szczególnie ciekawą ofertę i atrakcje Pilskie Muzeum Wojskowe przygotowuje w letnie weekendy, kiedy to odbywają się pokazy dynamiczne a także można skosztować wojskowej grochówki czy spróbować swoich sił w przygotowanych przez muzeum grach terenowych i wyzwaniach związanych z wojskowością.
Miejsce jednak na uwadze, że Pilskie Muzeum Wojskowe to miejsce, które jest inicjatywą oddolną pasjonatów wojskowości i militariów, którzy wszystko realizują z samodzielnie zebranych i pozyskanych środków finansowych. Z tego powodu, potrzeba jeszcze nieco czasu, by teren muzeum w pełni przygotować do obsługi odwiedzających na wysokim poziomie. Słuchając, z jaką determinacją i pasją działają członkowie Stowarzyszenia zaangażowani w Pilskie Muzeum Wojskowe, jestem pewien, że za jakiś czas pilskie muzeum będzie przykładem i wzorem dla innych, podobnych miejsc w kraju! Na razie doceniajmy to co już jest i ze zrozumieniem podchodźmy do ewentualnych niedogodności czy braków.
Więcej praktycznych informacji o Pilskim Muzeum Wojskowym znajdziecie w opisie tego miejsca w kategorii tu byłem: Muzeum na dawnym lotnisku w Pile
Poznajcie Pilskie Muzeum Wojskowe
Podziękowanie
Miałem przyjemność odwiedzić Pilskie Muzeum Wojskowe kilka dni po jego oficjalnym otwarciu. Z racji, że był to środek tygodnia, gdy normalnie muzeum jest po prostu zamknięte, miałem to szczęście, że Pan Przemysław (jeden z inicjatorów i twórców muzeum) zgodził się spotkać ze mną na indywidualne oprowadzanie po ekspozycji.
Choć ekspozycja, którą mogłem zobaczyć, na pewno dużo atrakcyjnej prezentuje się w dni otwarcia muzeum, chociażby z racji otwartych wrót schronohangarów. Z racji, że ważą około 40 ton (!) nie byliśmy w stanie ich otworzyć i zamknąć, przez co zdjęcia do tego wpisu były jednym z moich największych blogowych wyzwań fotograficznych:) Liczę, że końcowy efekt mimo wszystko, wygląda równie dobrze jak to, co zobaczycie na miejscu!
Kłaniam się w pas!
To właśnie Pan Przemek Olszyński przedstawił mi to, co mogą zobaczyć odwiedzający muzeum a do tego opowiedział tyle historii i ciekawostek, że nie zauważyłem jak minęły nam ponad 2 godziny! Dzisiaj takich prawdziwych pasjonatów trudno już spotkać! Pewnie powtarzam w kółko, ale jestem pod ogromnym wrażeniem jego pracy oraz wszystkich osób, zaangażowanych w tworzenie tego niezwykłego muzeum!
Wyjątkowa lokalizacja
Nim przejdę do eksponatów, jakie udało się pozyskać i zaprezentować na ternie muzeum, nie można pominąć jeszcze jednej sprawy, która dodaje wyjątkowości Pilskiemu Muzeum Wojskowemu.
Znajduje się ono na dawnym lotnisku wojskowym a ekspozycja muzealna wystawiona jest w oryginalnych, dawnej używanych przez wojsko a obecnie całkiem dobrze zachowanych schronohangarach, pobudowanych dla przechowywania m. in. samolotów Su-22.
W potężnych hangarach z czasów PRL-u, do dzisiaj można zobaczyć część ich oryginalnego wyposażenia m. in. oświetlenie czy mechanizmy bram. Dodatkowo oglądanie eksponatów w takich właśnie obiektach, to niesamowite i unikatowe przeżycie.
“Tygrysek”
Przeżyciem będzie dla Was również poznanie “Tygryska”. “Tygrysek” to samolot Su-22M4 o numerze bocznym 3620. Dla pilskiego lotniska jest to samolot wyjątkowy i unikatowy, ponieważ jako jedyny po obu stronach statecznika pionowego ma namalowane godło 6 Pułku Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego z Piły, który został rozformowany w 1998 roku, co było równoznaczne z zakończeniem obecności polskich lotników na pilskim lotnisku, która trwała od 1952 roku.
Znakiem rozpoznawczym, od którego zresztą wzięła się potoczna nazwa “Tygrysek” jest namalowane z przodu kadłuba godło eskadr pilskiego pułku, czyli uskrzydlony tygrysek trzymający w łapach szachownicę z wpisaną cyfrą “3” jako oznaczenie numeru eskadry.
Samolot, który można dzisiaj oglądać w Pilskim Muzeum Wojskowym jako jedyny nosi godło tutejszego 6 PLMB i dodatkowo zachował oryginalne malowanie i barwy, w których latał w Pile.
Samolot jak na swoje lata (wyprodukowany w 1984 roku, wycofany ze służby w 2003 roku) jest bardzo dobrze zachowany. Oczywiście nie ma obecnie żadnej zdolności bojowej, nie wzbije się również w powietrze ale wiele mechanizmów nadal działa, co potrafią udowodnić jego opiekunowie w pilskim muzeum.
W schronohangarze gdzie stoi “Tygrysek” prezentowane jest również dodatkowe wyposażenie samolotu, jego uzbrojenie oraz silnik odrzutowy, który wielu Was zaskoczy swoim rozmiarem i złożonością.
Bez wątpienia to najcenniejszy eksponat pilskiego muzeum, który jest jednocześnie jedną z najbardziej wartościowych pamiątek, związanych z historią tutejszego lotniska jak i ogółem lotnictwa wojskowego w Pile. Za jego sterami zasiadali jedni z najlepszych polskich pilotów a w zbiorach muzeum są również liczne dokumenty, które dokumentują przebieg całej jego służby.
Pilskie Muzeum Wojskowe – ekspozycja
“Tygrysek” to perełka ekspozycji ale jednocześnie również początek całej opowieści o historii wojskowości w Pile. W hangarze, w którym stoi popularna “suczka” znajdziemy starannie i niesamowicie rzetelnie przygotowana ekspozycje poświęconą historii pilskiego lotnictwa.
Historia pilskiego lotniska
Historia lotniska w Pile sięga 1913 roku, kiedy to Niemcy utworzyli je przy funkcjonujących tutaj zakładach fabryki samolotów Albatros Flugzeugwerke. Zakłady działały do 1918 roku i wyprodukowały w tym czasie ponad 5000 maszyn. W 1918 roku na mocy postanowień traktatu wersalskiego, pilski oddział Albatrosa został zamknięty a produkcja wstrzymana.
Po dojściu do władzy nazistów w latach 30. XX wieku, Rzesza rozpoczęła proces intensywnych zbrojeń wbrew zapisom traktatu wersalskiego, przez co również w Pile dawne obiekty fabryki Albatrosa zostały rozbudowane i na nowo ruszyła w nich produkcja oraz realizowano naprawy i remonty.
W trakcie II wojny światowej na terenie lotniska istniał obóz jeniecki a następnie obóz pracy, którego więźniowie pracowali przymusowo w niemieckich zakładach lotniczych.
Po II wojnie światowej lotnisko postanowiono przystosować do stacjonowania samolotów odrzutowych, co wiązało się z szeregiem prac, mających rozbudować lotnisko o nowe obiekty i przystosować je do nowej funkcji. W 1952 roku lotnisko w Pile stało się siedzibą 6 Pułku Lotnictwa Myśliwsko – Bombowego, który stacjonował na nim aż do 1998 roku. Pierwotnie używano tutaj samolotów Ił-10 a później radzieckich MiG-15, które w Polsce oznaczono symbolem Lim-1 i Lim-2.
W latach 80. XX wieku lotnisko ponownie rozbudowano i dostosowano do obsługi samolotów Su-22. To właśnie z tego okresu pochodzą zabudowania i infrastruktura techniczna, którą możemy dzisiaj oglądać na terenie dawnego lotniska.
Od 1998 roku w pile nie stacjonują już piloci Wojska Polskiego a samo lotnisko, nie jest już obiektem wojskowym. W 2012 roku część lotniska została zarejestrowana jako lądowisko przez Areoklub Ziemi Pilskiej.
Obecnie w północno-wschodniej części lotniska, na terenie zaplecza schronohangarów swoją siedzibę oraz przestrzeń muzealną posiada również Pilskie Muzeum Wojskowe.
Przemilczana katastrofa…
Jak każde lotnisko, również to w Pile ma na kartach swojej historii również tragedie i katastrofy lotnicze. Jedna z nich jest szczególnie warta uwagi i pamięci. Był rok 1976, w którym to miało miejsce tragiczne w skutkach i nie do wyobrażenia w obecnych czasach zdarzenie.
W powietrzu niedaleko miejscowości Krucz, doszło do zderzenia się samolotu Lim-6bis, za sterami którego zasiadał ppor. pil. Mieczysław Siuda, wykonujący lot na trasie Piła – Czarnków z śmigłowcem Mi-8, którym leciało 8 osób w tym, prominenty radziecki generał.
Na skutek zlekceważenia i zaniedbania przepisów przez załogę Mi-8, która przemierzała polskie niebo bez żadnego zgłoszenia, doszło do zderzenia w powietrzu na skutek którego wszystkie osoby zmarły (w sumie 9 osób). Wśród nich był pilot z pilskiego lotniska, który również z niego wystartował w swój ostatni lot…
Katastrofę z oczywistych względów przemilczano i zamieciono pod dywan… Członkowie Stowarzyszenia podczas prac przy odkopaniu niemieckiego kręgu kompensacyjnego, natrafili w 2013 roku na szczątki samolotu Lim-6bis oraz śmigłowca Mi-8, które również najprawdopodobniej przez zaniedbanie (powinny zostać zniszczone) przetrwały do dzisiaj. Obecnie eksponowane są na ekspozycji muzeum, podtrzymując pamięć o tym wydarzeniu i jej ofiarach.
Wojska zmotoryzowane w Pile
Kolejną częścią ekspozycji są schronohangary w których prezentowane są pojazdy zmechanizowane, związane z historią pilskiego ośrodka wojskowego szkolnictwa motoryzacyjnego.
Wozy oraz samochody
W pierwszej kolejności na tej części ekspozycji, która nazwa została “Od sekcji automobilowej do służby czołgowo-samochodowej” zobaczymy starannie wyremontowane samochody ciężarowe czy wozy zabezpieczenia technicznego.
Wśród nich znajduje się m. in. dobrze znany Star 200 czy Star 660. Podobnie jak w poprzednim hangarze, również na tej części ekspozycji znajdziemy bogate w informacje i archiwalne zdjęcia, dzięki którym poznamy historię wojskowego szkolnictwa motoryzacyjnego w Pile.
Szczególnie ciekawa jest historia Małego Pojazdu Gąsienicowego (MPG-69), który od podstaw stworzony został właśnie w pilskiej Wyższej Oficerskiej Szkole Samochodowej. Był to niewielki pojazd, skonstruowany z łatwo dostępnych elementów przez mgr inż. Zbigniewa Węglarza i jego zespołu. Powodem podjęcia prac nad MPG-69 było stworzenie pojazdu do szkolenia kierowców, który miał obniżyć koszty eksploatacji i nauki a także ograniczyć ryzyko uszkodzeń i drogich napraw w pojazdach “pełnoskalowych”.
MPG był tak udana konstrukcją, że wszedł do seryjnej produkcji. Niestety do naszych czasów nie zachował się ani jeden egzemplarz, mimo to pasjonaci z pilskiego Stowarzyszenia razem ze studentami Politechniki Lubelskiej postanowili z odnalezionych pojedynczych części odbudować ten “cud” techniki, bardzo ważny z punktu widzenia historii wojsk samochodowych w Pile.
W 2018 roku zaprezentowano odbudowany trenażer MPG-69, który być może wkrótce zagości również na ekspozycji Pilskiego Muzeum Wojskowego. Więcej o tej historii możecie przeczytaj na stronie internetowej muzeum – link.
Tylko na kierunkowo.pl!
Wyjątkowy e-book “MIKROPODRÓŻE” już dostępny! Ponad 700 podróżniczych inspiracji z Wielkopolski, Pomorza i Dolnego Śląska, blisko 260 kolorowych zdjęć, 5 gotowych planów mikropodróży, setki praktycznych porad i wskazówek tworzących najobszerniejszy poradnik, poświęcony krótkim formom podróżowania, liczący aż 294 strony!Siła pancerza, czyli czołgi
Kolejny hangar to oczko w głownie mojego przewodnika, Pana Przemka. Znajdują się w nim pancerni łamacze frontów, czyli zawsze robiące wrażenie czołgi. Na ekspozycji możemy podziwiać 4 czołgi: T-34-85M (potocznie znany jako “rudy 102”), T-55A, T-55U i T-55AMS “Merida”. Dwa z nich (T-55U oraz T-55AMS) to pojazdy używane dawniej w pilskiej Oficerskiej Szkole Samochodowej, która kształciła również kierowców pojazdów opancerzonych i czołgów.
Wszystkie one zostały gruntownie odrestaurowane, co zostało uwiecznione i opisane na planszach informacyjnych stojących przed nimi. Wiele z nich było w tragicznym stanie a mimo to dzięki ogromnej pracy i pasji wielu ludzi, dzisiaj cieszą oczy i prezentują się naprawdę okazale!
Na szczególne uznanie zasługuje dbanie o szczegółowe odtworzenie i renowację wszystkich prezentowanych eksponatów. Szczególnie na części ekspozycji poświęconej czołgom widać ilość detali, które “wróciły” na swoje miejsce i dzisiaj są nam prezentowane.
Niewielu z Was zdaje sobie sprawę jak trudne bywa odszukiwanie poszczególnych elementów maszyn. Sam również nie miałem o tym pojęcia, dopóki nie usłyszałem opowieści Pana Przemka z pilskiego muzeum, który zna się na szukaniu “części” jak mało kto.
Dowodzenie i łączność
Ostatnią częścią ekspozycji, którą mogłem zobaczyć była część “Łączność i wozy dowodzenia”. Na niej będziemy mogli zobaczyć małe eksponaty, jak np. przenośne łącznice ale również okazałe i wypełnione ogromem oryginalnych urządzeń wody łączności i dowodzenia.
Będziecie mieli okazję wsiąść tutaj do bardzo dobrze zachowanego wozu dowodzenia, skonstruowanego na podwoziu ciężarowego Star-a. To on jest najbardziej imponującym eksponatem na tej części muzeum, bo po za samym pojazdem, zobaczyć można wiele wyposażenia dodatkowego przez co możemy na własne oczy zobaczyć jak wygląda mobilne, polowe centrum dowodzenia.
Na tej części muzeum na pewno nie przeoczycie dużego emblematu 1 kompanii łączności, która wchodziła w skład 87 Batalionu Łączności, stacjonującego w Pile w latach 1967 – 2001. Oczywiście główne zadania batalionu związane były z obsługą 2 Dywizji Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego, któremu zresztą podlegał batalion.
W schronohangarze znajdują się również mniejsze wozy dowodzenia i łączności a także inne pojazdy, związane z tematyką tej sekcji muzeum. Wyjątkowo fajne jest to, że pojazdy można oglądać nie tylko z zewnątrz ale również wiele z nich jest otwartych i bez problemu można zajrzeć do ich wnętrza.
O tym jak ważna jest komunikacja i dobre dowodzenie, możemy się przekonać dzięki zbiorom zgromadzonym w Pilskim Muzeum Wojskowym. Każdym zainteresowanemu tematyką łączności i komunikacji polecam przekonać się również, jak ogromną rolę odegrała w historii. Takim miejscem jest bez wątpienia Centrum Szyfrów Enigma w Poznaniu, które przybliża nam historię złamania kodu niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma przez polskich matematyków, co odmieniło losy II wojny światowej. Poznańskie Centrum Szyfrów możecie bliżej poznać w moim wpisie: Odkryj ukryte! Poznajcie unikalne Centrum Szyfrów ENIGMA
Kolejne sekcje już w przygotowaniu!
Na tym co dzisiaj można oglądać odwiedzając Pilskie Muzeum Wojskowe, na pewno jego inicjatorzy i twórcy nie poprzestają! Na chwilę obecną ekspozycja liczy ponad 50 egzemplarzy i mieści się w 4 schronohangarach.
Pilskie Stowarzyszenie Historyczno-Militarne które jest organizatorem i inicjatorem powstania muzeum, otrzymało do dyspozycji aż 9 schronohangarów oraz dużą część dawnego pilskiego lotniska wojskowego, co umożliwia dalszy rozwój muzeum i rozbudowę ekspozycji.
W planach już są kolejne części tematyczne poświęcone m. in. historii artylerii w XX wieku w Polsce czy wojskom zabezpieczenia technicznego i ewakuacji sprzętu. Bardzo możliwe, że również w najbliższej przyszłości na terenie muzeum, w dawnym podziemnym schronie, będącym niegdyś Umocnionym Stanowisku Dowodzenia, powstanie wystawa poświęcona zimnej wojnie.
Jestem przekonany, po tym co już mogłem już zobaczyć w Pilskim Muzeum Wojskowym oraz po tym z jaką pasją, zaangażowaniem i poświęceniem działają osoby związane z muzeum, że już niedługo może to być jedno z najciekawszych tego typu miejsc w Polsce! Zresztą sam Pan Przemek, formalnie od niedawna również dyrektor muzeum, mówi, że chciałby aby Pilskie Muzeum Wojskowe stało się polskim Musée des Blindés. Jeżeli chodzi o ilość eksponatów pewnie będzie ciężko, ale jakość i atrakcyjność ekspozycji na pewno jest realna przy takim zaangażowaniu ludzi z prawdziwą pasją, którzy tworzą to miejsce!
Pomóż w rozwoju muzeum!
Jeżeli chcecie dołożyć swoją cegiełkę do rozwoju tego wyjątkowego miejsca oraz pozwolić pasjonatom z Pilskiego Muzeum Wojskowego prężnie działać dalej i dzielić się z nami swoimi efektami prac, przeznaczcie 1% swojego podatku czy dowolną darowiznę. Szczegółów dot. możliwości wsparcia szukajcie na stronie internetowej muzeum lub stronie Pilskiego Muzeum Wojskowego na Facebooku.
Inne ciekawe miejsca w Pile i okolicach
Pilskie Muzeum Wojskowe to tylko jedno z ciekawych miejsc jakie znajdziecie w Pile i jej okolicach. Będąc tutaj warto ruszyć w miasto, by zobaczyć pełne uroku i zieleni centrum miasta a także w pobliskie tereny, gdzie nie brakuje wyjątkowych miejsc o niezwykłej historii! Poznacie je wszystkie z mojego wpisu, który już wkrótce na kierunkowo.pl! Obserwujcie kierunkowo.pl w socialmediach, by nie przegapić jego publikacji!
Złotów i okolice
Poznajcie również położony niedaleko Złotów oraz najciekawsze miejsca Ziemi Złotowskiej. To tereny zaledwie kilkanaście kilometrów na północ od Piły a warto odwiedzić również je, krążąc po tych stronach Wielkopolski.
Poznajcie najciekawsze miejsca i atrakcje Złotowa i okolic w moim wpisie: Złotów i okolice, czyli atrakcje północnej Wielkopolski!
