Park Miejski w Kaliszu. Najstarszy w Polsce!

Park Miejski w Kaliszu to najstarszy z ogólnodostępnych parków w Polsce a przez wielu uważany również za najpiękniejszy polski ogród publiczny! Rozciąga się na południowy-wschód od kaliskiego Starego Miasta, zajmując około 25 hektarów powierzchni, ograniczonej wodami rzeki Prosny i jej dopływów (m. in. Swędrni, Kanału Bernardyńskiego czy Kanału Rypinkowskiego). Rośnie w nim kilka tysięcy drzew i krzewów, z około 150 gatunków i odmian a ponad 60 z nich kwalifikuje się do uznania za pomniki przyrody. Szczególnym okazem jest dąb czerwony zwany „Dębem Asnyka”, rosnący we wschodnim krańcu parku. To liczące sobie ponad 150 lat drzewo o charakterystycznym wyglądzie jest darem księżnej Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej – właścicielki pobliskiego Gołuchowa o którym możecie przeczytać we wpisie: Gołuchów jest jak z bajki! Poznajcie jego atrakcje!. Park Miejski w Kaliszu jest utrzymany w stylu ogrodu angielskiego, prezentując w najlepszy możliwy sposób jego wyjątkowy charakter a ze względu na swoją wartość historyczną i przyrodniczą, wpisany został do rejestru zabytków w 1964 roku.

Kaliski park założony został w 1798 roku w kilka lat po objęciu rządów przez pruskiego zaborcę, na terenie pojezuickich ogrodów warzywnych, istniejących od przełomu XVI i XVII wieku. Jednym z inicjatorów jego powstania był ówczesny prezydenta Kalisza Jan Karol Horning. Początkowo park dostępny był wyłącznie dla słuchaczy i wykładowców utworzonego w pojezuickich zabudowaniach Korpusu Kadetów. Dla mieszkańców park otwarto dopiero w czasach Księstwa Warszawskiego (1807-1815) i w tym samym czasie, utworzono stanowisko parkowego ogrodnika który miał zarówno dbać i troszczyć się o kaliski zieleniec jak również pilnować w nim porządku. Z biegiem lat park się rozwijał i rozrastał. W latach 30. XIX wieku wzniesiono jeden z pierwszych budynków parkowych, tzw. „Dom Foerstera”, który szybko stał się ważnym miejscem na kulturalnej mapie miasta (obecnie mieści się w nim restauracja oraz siedziba Kaliskiego Towarzystwa Wioślarskiego, stąd też jego potoczna nazwa “KTW”). Kilkanaście lat później przeprowadzono prace regulacyjne na Prośnie w wyniku których powstały dwa kanały: Rypinkowski oraz Bernardyński, mające chronić miasto przed częstymi powodziami. Wtedy to również powiększeniu uległ Park Miejski w Kaliszu, który powiększono o tereny znajdujące się między głównym korytem a kanałami. Na nowoprzyłączonych obszarach w 1843 roku utworzono staw z wyspą, zwany „Kogutkiem” (wspomina o nim w “Nocach i Dniach” Maria Dąbrowska) a rok później wybudowano „Domek Szwajcarski”, który miał być siedzibą parkowych ogrodników. W 1878 roku w sąsiedztwie „Domku Szwajcarskiego” ustawiono zegar słoneczny, który w parku możemy oglądać aż do dzisiaj.

Niestety w 1880 roku miasto oraz park nawiedziła potężna powódź oraz wielka wichura, które znacznie zniszczyły kaliski park. Odbudowę parku powierzono znanemu warszawskiego biologowi i ogrodnikowi – prof. Edwardowi Jankowskiemu oraz planiście terenów zielonych – Franciszkowi Szaniorowi. To właśnie im wizjom i pomysłom zawdzięczamy współczesny kształt parku w Kaliszu. Ostatnie lata XIX wieku to dalszy rozwój parku, podczas którego na terenie parku pojawiły się m. in. okazałe rzeźby (6 posągów), z których do dzisiaj zachowała się jedynie „Flora”, stojąca dla jej bezpieczeństwa na patio kaliskiego ratusza, natomiast w parku oglądać możecie jej kopię. Dodatkowo na ternie parku powstał również zwierzyniec, oranżeria czy romantyczne ruiny a w 1900 roku wybudowano również dwie stróżówki dla dozorców parku (jedna z nich – na północy parku, przetrwała do dziś, niestety jej stan pozostawia wiele do życzenia). Dalej w 1904 roku wybudowano zakład wodoleczniczy, tzw. „Hydropatie”, który był pierwszym i jedynym kaliskim sanatorium (obecnie mieści się w nim przedszkole). Dalsze lata 1. poł. XX-wieku nie były dla parku łatwe, jego urok oraz charakter niszczyli zarówno Rosjanie jak i Niemcy. Dodatkowo w latach 60. ubiegłego stulecia zlikwidowano zwierzyniec i oranżerię a później, w 1986 roku ich los podzielił również “Domek Szwajcarski”, który był już wtedy de facto ruiną. W latach 70. ubiegłego stulecia w parku ustawiono kilka nowych rzeź, m. in. Muzykantów czy Tańczące Eurydyki greckie.

W ostatnich latach, kaliski park zyskał w północnej strefie wejściowej okazałą fontannę “Noce i Dnie” której nazwa nawiązuje do autobiograficznej powieści, pisarki pochodzącej z tych stron – Marii Dąbrowskiej. Dzisiaj Park Miejski w Kaliszu to przede wszystkim letni salon miasta, będący chętnie odwiedzanym przez wszystkich szukających zieleni, odprężenia i spokoju.