Ujście to niewielkie miasto, malowniczo położone pomiędzy wzgórzami i rzekami, które od wieków pisze swoją niesamowitą historię, w której niestety najbardziej zapisała się pewna niewytłumaczalna dla wielu historyków zdrada… Ale Ujście to zdecydowanie coś więcej niż tylko miasto, które było świadkiem jednego i niezbyt chlubnego wydarzenia w dziejach. Odkryjcie uroki Ujścia z mojego wpisu i przekonajcie się sami, że jest tu co zobaczyć i poznać!
Ujście – podstawowe informacje
Ujście to kilkutysięczne miasto w północnej Wielkopolsce, na terenie historycznej Krajny. Nazwa miasta pochodzi od słowa ujście, oznaczającej końcowy odcinek rzeki co w przypadku tego miasta, ma związek z ujściem Gwdy do Noteci, które znajduje się kilkaset metrów na północny-zachód od centrum miasta. Obecnie jest to miasto gminne, położone w powiecie pilskim i województwie wielkopolskim.
Historia miasta Ujście
Według najnowszych badań, prawdopodobnie już w VII wieku doceniono korzystne ukształtowanie tutejszego terenu i w miejscu dzisiejszego miasta założono pierwszy gród. Znaczącą rozbudowę grodu przypisuje się panowaniu Bolesława Chrobrego, który z ówczesnego Ujścia zrobił twierdzę graniczną, strzegącą przepraw na rzekach prowadzących do dopiero co powstałego państwa Piastów przed zagrożeniami z Pomorza. Po burzliwych czasach Piastów, którzy niejednokrotnie toczyli bitwy o gród w Ujściu, nastąpiły czasy gdy Ujście z okolicznymi włościami stanowiły dobra królewskie (XIV – XV w.). Prawa miejskie nadał Ujściu w 1413 roku król Władysław Jagiełło.
![kościół pw. świętego Mikołaja w ujściu pomiędzy drzewami](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7906pix-1-1024x683.jpg)
![pomnik hutnika w ujściu stary rynek](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7858pix-1-1024x683.jpg)
Wydarzenie które zapisało najbardziej się w historii Ujścia, miało miejsce w czasach najazdu szwedzkiego na Polskę (tzw. Potop szwedzki, 1655-1660). Wtedy to podczas tzw. bitwy pod Ujściem, wojska polskie liczące blisko 15000 żołnierzy, z rozkazu dowodzącymi nimi wojewodów: kaliskiego – Krzysztofa Opalińskiego oraz poznańskiego – Andrzeja Karola Grudzińskiego poddały się niemal bez walki, uznając zwierzchnictwo Króla Szwecji i otwierając Szwedom drogę w głąb kraju. Decyzja o kapitulacji była niezrozumiała, ponieważ przeprawa w Ujściu miała doskonałe walory obronne (ukształtowanie terenu, bagniste północne brzegi rzeki oraz niewielka przewaga liczebna Szwedów, których było tylko około 2000 więcej niż polskiego pospolitego ruszenia). Z tych powodów wydarzenie to uznane zostało za zdradę a w literaturze często określane jest jako zdrada ujska. No cóż, przypadek, że padło akurat na tą malowniczą miejscowość…
W kolejnych stuleciach Ujście najpierw zostało włączone do Prus podczas I rozbioru Polski (1772) a następnie w 1809 roku rozpoczęła swoją działalność miejscowa huta szkła. Jej otwarcie oraz uregulowanie Noteci w końcu XIX wieku, dało miastu impuls do dalszego rozwoju gospodarczego. Po I wojnie Ujście powróciło do Polski, stając się miastem nadgranicznym. Po II wojnie światowej Ujście pozostało w granicach Polski, choć w związku z przesunięciem granicy na Odrę, zatraciło nadgraniczne położenie.
Ujście na mapie
Ujście położone jest około 10 km na południe od Piły, niemal dosłownie nad ujściem Gwdy do Noteci. Miasto położone jest w niezwykle malowniczym miejscu. Południowy brzeg Noteci na którym się znajduje, to pasmo wzgórz morenowych pośród których ulokowano miasto.
Wzgórza tworzą krawędź Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej i są uznawane za umowną granicę pomiędzy Pomorzem a Wielkopolską. Szczyty wzniesień morenowych otaczających miasto wznoszą się o ok. 50 metrów wyżej niż tereny w dolinie rzeki, co widać wyraźnie wjeżdżając do miasta od północy.
Komunikacja i dojazd
Przez Ujście przebiega droga krajowa nr 11 (Kołobrzeg – Bytom) oraz dodatkowo swój początek w Ujściu ma droga wojewódzka nr 182, biegnąca w kierunku Czarnkowa. Dzięki nim bez większych problemów dojedziemy do Ujścia własnym samochodem. Od większych miast okolicy, Ujście dzieli przykładowo: 10 km od Piły, 70 km od Poznania czy 85 km od Bydgoszczy.
Do Ujścia można dotrzeć również komunikacją autobusową, którą realizuje zarówno PKS Piła jak i MZK Piła. Przez Ujście przebiega niezelektryfikowana linia kolejowa nr 374, jednak nie kursują po niej pociągi pasażerskie.
Ujście. Najciekawsze miejsca
Po garści nieco ogólnych ale i praktycznych informacji, czas przedstawić Wam to, co najciekawszego ma nam do zaoferowania malowniczo położone Ujście. Zacznę nieco nietypowo, bo na początku zabiorę Was w miejsce, które mi najbardziej przypadło do gustu.
Wieża widokowa
Uwielbiam punkty widokowe, wręcz je kolekcjonuje, dlatego jak tylko odkryłem wieżę widokową w Ujściu planując swoją mikropodróż w okolice Piły, stwierdziłem że muszę ją koniecznie odwiedzić! Tym bardziej, że Wielkopolska nie ma zbyt wielu aż tak rozległych punktów widokowych.
![kierunkowo.pl autor](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7767pix-1024x683.jpg)
To dobra okazja by się poznać! Mam na imię Marcin, od kilku lat bloguję dzieląc się z Wami ciekawymi miejscami w Polsce i nie tylko. Więcej o mnie przeczytacie na stronie o mnie, a teraz wróćmy do wieży widokowej na Orlej Górze, z której rozpościera się wspaniały widok na dolinę Noteci i Gwdy.
![Wieża widokowa w Ujściu widok punkt widokowy wielkopolska](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7788pix-1024x683.jpg)
![Wieża widokowa w Ujściu widok punkt widokowy wielkopolska](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7781pix-1024x683.jpg)
Na ujskim Osiedlu Górnym, w 2006 roku wzniesiono murowaną wieżę widokową, z której możemy delektować się widokiem na rozległe tereny, rozciągające się na północ od miasta. Z punktu widokowego widać na pewno miejsce, gdzie doszło do zdrady ujskiej, choć ciężko je dokładnie zlokalizować bo w żaden sposób nie zostało oznaczone w terenie, wszak to żaden powód do dumy:)
![ujście widok z wiezy widkowej na orlej górze komin huty szkła](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7747pix-1024x683.jpg)
![widok z wiezy widokowej w ujściu](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7752pix-1-1024x683.jpg)
Dodatkowo oprócz wieży widokowej znajdziemy pod nią również miejsce do odpoczynku, punkt widokowy na poziomie terenu i plac zabaw dla najmłodszych.
![wnętrze wiezy widokowej w ujściu](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7741pix-1024x683.jpg)
![punkt widokowy orla góra ujście](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7739pix-1024x683.jpg)
![plac zabaw w ujściu pod wieżą widokową](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7726pix-1024x683.jpg)
Więcej informacji o wieży widokowej przeczytacie w przygotowanym przeze mnie opisie tego miejsca w kategorii tu byłem: Wieża widokowa w Ujściu.
Czas ruszyć w dół, ku miastu
W Ujściu wzniesień się nie boją! Na górującej ponad miastem Orlej Górze, znajduje się regularne osiedle mieszkaniowe, na terenie którego znajduje się punkt widokowy z wieżą. Pod jej mury możecie dostać się tylko po pokonaniu kilkudziesięciu metrów różnicy wysokości w pionie, co dla wielu z Was będzie oznaczało chwilę wysiłku. No chyba, że wybierzecie samochód:)
![drewniane schody ścieżka skrót do wieży widokowej osiedla górnego w ujściu](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7786pix-1024x683.jpg)
Wśród stosunkowo łagodnych podejść po szerokich ścieżkach wyłożonych brukiem, prowadzących do Osiedla Górnego w Ujściu, znajdziecie jedno wyjątkowe. Wiedzie po drewnianych schodach i podestach oraz charakteryzuje się sporym nachyleniem, przez co na pewno zapadnie Wam w pamięci. Dojdziecie nim z Osiedla Hutnika aż pod samą wieżę widokową.
Kościół pw. św. Mikołaja
Kościół pw. świętego Mikołaja w Ujściu to najbardziej charakterystyczna i rozpoznawalna budowla w mieście. Choć swoją neobarokową, bazylikową architekturą sprawia wrażenie świątyni, mającej już swoje lata, faktyczne wzniesiono ją na początku XX wieku.
![neobarokowy kościół pw. św. Mikołaja w ujściu](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7791pix-1024x683.jpg)
![neobarokowy kościół pw. św. Mikołaja wnętrze ołtarz w ujściu](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7801pix-1-1024x683.jpg)
Dawniej w miejscu dzisiejszego kościoła, stała szachulcowa świątynia z XVII wieku, która z biegiem czasu stała się zbyt mała, by pomieścić wszystkich parafian. Właśnie dlatego pod koniec XIX wieku, z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks. Franciszka Renkawitza podjęto decyzję o budowie nowego kościoła. Budowa trwała w latach 1905-1907 i została sfinansowana ze składek parafian.
![neobarokowy kościół pw. św. Mikołaja ambon w ujściu](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7807pix-1024x683.jpg)
![neobarokowy kościół pw. św. Mikołaja organy sklepienie w ujściu](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7808pix-1024x683.jpg)
We wnętrzu świątyni znajduje się częściowo wyposażenie pochodzące z poprzedniej świątyni, m. in. ołtarz główny, barokowe ołtarze boczne, ambona i chrzcielnica. Mimo zniszczeń wojennych, których dopuścili się hitlerowcy (obrabowali kościół, zamknęli go i urządzili w nim magazyn), w oknach prezbiterium zachowały się oryginalne witraże przedstawiające św. Stanisława i św. Ottona z Bambergu.
Kalwaria Ujska
Również z inicjatywy ks. Renkawitza na wzgórzu tuż obok kościoła od 1893 roku tworzono Kalwarię Ujską. Jej powstanie związane było z chęcią podtrzymania narodowości i wiary zamieszkującej te okolice polskiej ludności.
![kalwaria ujska wejście](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7810pix-1024x683.jpg)
![ujście kalwaria ujska stacja](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7825pix-1024x683.jpg)
W ciągu 15 lat na wzgórzu wzniesiono 14 kaplic Drogi Krzyżowej oraz grotę, kaplicę, symboliczny ogrójec i zameczek Belle Vue. Po ukończeniu prac, do ujskiej kalwarii przybywały tłumy pielgrzymów, zwłaszcza na miejscowy odpust, który przypadał w lipcu. Niestety w czasie II wojny światowej zniszczono doszczętnie kapliczki kalwaryjskie a na jej miejscu utworzono park.
![kalwaria ujska stacja](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7817pix-1024x683.jpg)
![kalwaria ujska ścieżki](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7837pix-1-1024x683.jpg)
Odbudowa Kalwarii w latach powojennych nie była łatwa, ponieważ sprzeciwiały się jej ówczesne, komunistyczne władze. W 1966 roku, w miejscu dawnych kaplic ustawiono drewniane krzyże oraz wzniesiono jedną kaplicę w miejscu dawnego zameczku. Dalsze próby odbudowy podjęto w latach 70. i 90. ubiegłego stulecia, z czego te późniejsze były znacznie bardziej zaawansowane. Na chwilę obecną udało się odbudować kilka kaplic, które będziecie mijać wspinając się po zboczach kalwaryjskiego wzgórza.
Stary Rynek w Ujściu
Kilkaset metrów na północ od kościoła parafialnego znajduje się ujski Stary Rynek, na którym znajdziecie kolejne ciekawe miejsca na mapie miasta.
Pomnik Hutnika
Pierwszym z nich jest Pomnik Hutnika, postawiony w 2009 roku z okazji 200 rocznicy powstania w mieście Huty Szkła. Pomnik przedstawia naturalnej wielkości mężczyznę ubranego w strój roboczy, wydmuchującego szklaną bańkę. U jego stóp stoją naczynia, kształtem przypominające szklane butelki, które są głównym produktem miejscowej huty.
![pomnik hutnika stary rynek w ujściu](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7872pix-1024x683.jpg)
![tablica pomnik hutnika w ujściu](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7873pix-1024x683.jpg)
Pomnik jest darem mieszkańców gminy dla byłych i obecnych pracowników huty szkła, działającej obecnie w ramach grupy ArdaghGroup. Pomnik zaprojektowano jako fontannę, jednak podczas mojej wizyty w Ujściu nie miałem szczęścia zobaczyć go w tym wydaniu.
Dawny kościół ewangelicko-augsburski
Pomnik Hutnika stoi przed kolejnym ujskim zabytkiem, mianowicie dawnym kościołem protestanckim z połowy XIX wieku, który już z daleka rzuca się w oczy.
![ujście dawny kościół ewangelicko-augsburski stary rynek](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7851pix-1024x683.jpg)
Zbudowano go w latach 1851-1852 na miejscu dawnego zamku, który rozebrano w 1773 roku. Swój niewątpliwy urok dawna świątynia zawdzięcza konstrukcji wzniesionej z muru pruskiego, czyli potocznego szachulca. Wyjątkowe jest to, że przestrzenie pomiędzy drewnianymi belkami pozostały nieotynkowane, w odróżnieniu od wielu innych budowli wzniesionych w ten sposób.
![drzwi do dawnego kościoła ewangelickiego w ujściu](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7862pix-1024x683.jpg)
![dawny kościół ewangelicko-augsburski ujście](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7865pix-1024x683.jpg)
Swoją podstawową rolę – świątyni ewangelicko-augsburskiej pełnił do 1945 roku, później służył jako magazyn. Po gruntownym remoncie, prowadzonym od lat 90. XX wieku, przeznaczono go na cele kulturalne. Obecnie w jego wnętrzu organizowane są wernisaże, wystawy, spotkania a nawet koncerty.
Pozostałe zakątki warte uwagi
Ujście nie jest dużym miastem, a mimo to może pochwalić się jeszcze kilkoma miejscami, która na pewno warte są chwili czasu i uwagi. Oto kilka kolejnych propozycji do odwiedzenia, podczas wizyty w Ujściu.
Murale
Sztuka uliczna a szczególnie murale zyskują w Polsce ostatnimi laty bardzo na popularności. Ta prosta i efektowna forma prezentacji, zastosowana została również w Ujściu, gdzie możecie napotkać dwa malowidła ścienne.
![mural huta szkła w ujściu ardagh glass huta](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7849pix-1024x683.jpg)
![mural ujście miasto](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7903pix-1024x683.jpg)
Pierwsze malowidło to mural sygnowany przez ArdaghGroup, czyli właściciela miejscowej huty szkła z hasłem: Co z huty, to z serca!. Znajdziecie go na rogu ulic Pilskiej i Czarnkowskiej. Drugi mural, znacznie mniejszy to mural z okazji 600-lecia praw miejskich miasta. Przedstawia on mapę średniowiecznego Ujścia i znajduje się na budynku pod adresem Pilska 4.
Pomniki i miejsca pamięci
Ujście dba i szanuje również swoją historię. Niemal pod kościołem parafialnym, w centrum Placu Wiosny Ludów znajduje się pomnik Powstańca Wielkopolskiego, przypominający o Wielkopolanach – ofiarach walk o niepodległość. Obecny monument to pomnik odbudowany z inicjatywy mieszkańców miasta w 2008 roku na wzór wcześniejszego pomnika, zniszczonego w czasie II wojny światowej.
![pomnik powstańca wielkopolskiego w ujściu ujście](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7843pix-1024x683.jpg)
![ujście pomnik historia miasta](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7895pix-1024x683.jpg)
Naprzeciwko pomnika Powstańca, po drugiej stronie ulicy Pilskiej znajdziecie ciekawą w formie instalację / pomnik, która w wielkim skrócie przybliża najważniejsze wydarzenia z historii miasta.
Zabytkowe i urokliwe budynki
Na koniec wspomnę o dwóch, najciekawszych i najbardziej urokliwych budynkach w mieście, spośród tych, których jeszcze nie wymieniłem. Pierwszym z nich jest eklektyczny ratusz z XIX wieku, znajdujący się przy głównej ulicy, vis a vis kościoła pw. św. Mikołaja.
![ujście ratusz](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7932pix-1-1024x683.jpg)
![ujście pastorówka w XIX wieku stary rynek](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/10/DSC_7868pix-1024x683.jpg)
Drugim budynkiem jest szachulcowa plebania (pastorówka) stojąca na tyłach dawnego kościoła ewangelickiego, na północnym krańcu Starego Rynku. Również, podobnie jak ratusz wybudowana w XIX wieku lecz przebudowana w ostatnich latach.
Krajna poleca się do odkrycia!
Poznajcie inne miejsca, które warto odkryć i zobaczyć odwiedzając historyczną Krajnę!
![Muzeum Kultury Ludowej w Osieku nad Notecią skansen w osieku kościół z lasek wałeckich Atrakcje Piły i okolic](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/05/DSC_5193pix-1024x683.jpg)
![pilskie muzeum wojskowe muzeum na lotnisku piła su-22m4 tygrysek](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/05/DSC_7005pix2-1024x683.jpg)
![złotów i okolice krajna złotowska ziemia złotowska muzeum ziemi złotowskiej](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/05/DSC_5451pix-1024x683.jpg)
Poznajcie moje wpisy z tych stron, które oznaczyłem dla Was tagiem #krajna. Oto kilka z nich:
- Złotów i okolice, czyli atrakcje północnej Wielkopolski!
- Tu też jest ciekawie! Poznajcie atrakcje Piły i okolic
- Skansen w Osieku. Chałupy pełne historii, uroku i atrakcji!
A najciekawsze miejsca, które odwiedziłem w północnej Wielkopolsce opisałem dla Was również w kategorii tu byłem, gdzie oznaczyłem je również tagiem #krajna.
Coś Wam polecę!
Między Piłą a Złotowem, w niewielkiej Skórce znajdziecie niesamowite miejsce gdzie odpoczniecie, smacznie i domowo zjecie a przy tym miło spędzicie czas. Poznajcie Agro Skórka, kameralną agroturystykę w zabytkowym rodzinnym domu!
![agro skórka młyńska 8 nocleg piła agroturystyka złotów krajna](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/05/DSC_6200pix1-1024x683.jpg)
![agro skórka młyńska 8 nocleg piła agroturystyka złotów krajna](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/05/DSC_6715pix-1024x683.jpg)
![agro skórka młyńska 8 nocleg piła agroturystyka złotów krajna](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2022/05/DSC_6267pix-1024x683.jpg)
Poznajcie to miejsce z mojego wpisu: Agro Skórka. Przyjedź raz, a na pewno tu wrócisz!. Ze swojej strony polecam gorąco!
Bibliografia
- artykuł Ujście w serwisie wielkopolska.travel, link, dostęp z dn. 03.11.2022,
- wpis Ujście (miasto) na pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 03.11.2022,
- artykuł Zespół kościoła par. pw. św. Mikołaja w serwisie zabytek.pl, link, dostęp z dn. 02.11.2022,
- artykuł Kalwaria w Ujściu w serwisie wielkopolska.travel, link, dostęp z dn. 02.11.2022,
- wpis Wieża widokowa w Ujściu na pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 02.11.2022,
- artykuł Dawny kościół ewangelicki w Ujściu z serwisu regionwielkopolska.pl, link, dostęp z dn. 02.11.2022,
- artykuł Galeria na Starym Rynku na stronie udk.ujscie.pl, link, dostęp z dn. 02.11.2022,
- wpis Ujście Powstaniec Wielkopolski na stronie krajniacy.pl, link, dostęp z dn. 2.11.2022,
Poznajcie więcej ciekawych atrakcji w Wielkopolsce!
Cała Wielkopolska warta jest odkrycia! Może zaskoczę wielu z Was, ale dosłownie każdy jej zakątek skrywa w sobie coś ciekawego. Odnajdźcie kilka mikropodróżniczych inspiracji z moich wpisów, właśnie z Wielkopolski!
![poznańska kolejka parkowa maltanka w poznaniu Parowóz Borsig Bn2t (nr fabryczny 11458)](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2024/05/20230625_120238-27-768x512.jpg)
Kolejka Parkowa Maltanka. Rodzinna atrakcja i chluba Poznania
Kolejka Parkowa Maltanka to niewątpliwie jedna najbardziej znanych i wyjątkowych atrakcji Poznania, którą wspomina się latami (wiem po sobie!). Po…
![zoo nowy tomyśl wielbłąd dwugarbny](https://kierunkowo.pl/wp-content/uploads/2023/05/DSC_6302-5-768x512.jpg)
ZOO Nowy Tomyśl. Doskonałe na rodzinny wypad!
Nowy Tomyśl to najmniejsze w Polsce miasto, które posiada swoje własne ZOO, będące również jego największą atrakcją! Oczywiście nie jest…
Po więcej wpisów z całej Wielkopolski zapraszam Was do kategorii zwiedzam Polskę i tagu #województwo wielkopolskie.
Poznajcie niezwykłe miejsca w Wielkopolsce!
Opisy setek miejsc z całej Wielkopolski znajdziecie na mapie atrakcji turystycznych oraz w kategorii tu byłem! Oto kilka z nich:
Po więcej zapraszam do praktycznych opisów w kategorii tu byłem, które przypisałem do do regionu: Wielkopolska!