Żadne inne miejsce nie oddaje w tak piękny, szczegółowy i dobitny sposób ducha wielkopolskiej wsi, jak skansen w Dziekanowicach na jeziorem Lednica, który formalnie przedstawia się jako Wielkopolski Park Etnograficzny. Zebrano w nim charakterystyczne zabudowania wielkopolskiej wsi, tworząc jedno z największych w Polsce muzeów na świeżym powietrzu! A wszystko to na niezwykle malowniczym obszarze Lednickiego Parku Krajobrazowego, położonym nad jeziorem Lednica, które wielu z Was może kojarzyć z lekcji historii i początków państwa polskiego! Miejsce z całą pewnością warte odwiedzenia i poznania!
Wpis został zweryfikowany przez opiekunów tego miejsca, dzięki czemu możecie mu w pełni zaufać!
Miejsce to zdobyło wyróżnienie w rankingu atrakcji turystycznych kierunkowo.pl „ZŁOTY KIERUNEK 2022”
Wielkopolski Park Etnograficzny – podstawowe informacje
Wielkopolski Park Etnograficzny jest oddziałem Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Skansen w Dziekanowicach, który jest sercem Wielkopolskiego Parku Etnograficznego to największe w Wielkopolsce i jedno z największych muzeów na wolnym powietrzu w kraju. Budowę skansenu rozpoczęto w 1975 roku i po siedmiu latach prac, w 1982 roku udostępniono go do zwiedzania. Wielkopolski Park Etnograficzny jest miejscem gdzie w sposób szczególny chroni się i przybliża obecnym pokoleniom dawną kulturę ludową Wielkopolski, charakterystyczne budownictwo tych terenów, sztukę ludową, regionalne rzemiosło oraz malowniczy, głównie rolniczy krajobraz.
Na terenie skansenu w Dziekanowicach znajduje się blisko 60 budowli oraz obiektów, które w dużej mierze zostały przeniesione z obszaru historycznej Wielkopolski, położonej dzisiaj w większości na terenie województwa wielkopolskiego. Znajdziecie tu m.in. budynki z Pałuk, Biskupizyny, nowotomyskiego, Chazów czy mojej rodzinnej Ziemi Kaliskiej.
Wspomnienie rodzinnych stron to dobra okazja, by się przedstawić! Mam na imię Marcin i tworzę bloga kierunkowo.pl. Możecie poznać mnie lepiej na stronie o mnie, choć zapewniam Was że Wielkopolski Park Etnograficzny jest znacznie ciekawszy niż moja osoba:)
Lokalizacja – Wielkopolski Park Etnograficzny
Wielkopolski Park Etnograficzny położony jest na wschodnim brzegu jeziora Lednica, na terenie malowniczego Lednickiego Parku Krajobrazowego w centralnej Wielkopolsce.
Skansen w Dziekanowicach położony jest pomiędzy Poznaniem i Gnieznem, na terenach będących kolebką polskiej państwowości. Tuż obok skansenu znajduje się Ostrów Lednicki z pozostałościami wczesnopiastowskiej rezydencji, która jest wskazywana jako jedno z możliwych miejsc Chrztu Polski w 966 roku.
Komunikacja, dojazd i parking
Wielkopolski Park Etnograficzny znajduje się w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 194, przebiegającej ok. kilometr na południe, łączącej Poznań z Gnieznem. Około 5 kilometrów na południowy-wschód przebiega dodatkowo droga ekspresowa S5 (najbliższy węzeł drogowy – Łubowo), dzięki której dotrzemy w te strony z nawet bardziej odległych miejscowości. Na zmotoryzowanych turystów czeka duży, utwardzony ale dodatkowo płatny parking pod samym skansenem.
Na południe od skansenu w Dziekanowicach przebiega również linia kolejowa nr 353 (łącząca Poznań i Gniezno), dzięki której możemy dotrzeć w okolice Wielkopolskiego Parku Etnograficznego pociągiem. Najbliższe stacje to Lednogóra oraz Fałkowo i dojeżdżają do nich pociągi zarówno Kolei Wielkopolskich jak i POLREGIO.
Pod skansenem przebiega również ścieżka rowerowa, dzięki której możemy wygodnie i bezpiecznie dojechać do Dziekanowic również rowerem.
Zwiedzanie oraz bilety – Wielkopolski Park Etnograficzny
Wielkopolski Park Etnograficzny można zwiedzać od kwietnia do października. Godziny otwarcia są różne, w zależności od miesiąca, dlatego warto je sprawdzić przed wyjazdem na stronie internetowej WPE.
Wstęp na teren skansenu wymaga wcześniej zakupienia biletu, które można nabyć w kasie. Cena normalnego biletu to koszt kilkunastu złotych za osobę. W ofercie są oczywiście bilety ulgowe, grupowe czy bilet łączony (z wejściem na Ostrów Lednicki).
Standardowo Wielkopolski Park Etnograficzny zwiedzamy indywidualne, choć jest również możliwość skorzystania z usług przewodnika (dodatkowo płatne i skierowane wyłącznie do grup zorganizowanych; wymaga wcześniejszego umówienia). Warto wspomnieć, że każdy czwartek jest dniem bezpłatnego wstępu:) Szczegóły dot. biletów i oferty muzeum znajdziecie na stronach internetowych WPE.
Czas jaki jest potrzebny by zobaczyć cały teren skansenu to minimum 2 godziny.
Poznajcie Wielkopolski Park Etnograficzny!
Czas przejść do choć wydawać by się mogło obszernego, to mimo wielkości i bogactwa ekspozycji, nadal krótkiego przedstawienia skansenu w Dziekanowicach.
Informacja dla zwiedzających
Zwiedzając indywidualnie nie zostajecie pozostawieni sami sobie! Już przy wejściu znajdziecie szczegółowy i obszerny plan całego parku etnograficznego, dzięki któremu zaplanujecie swoją trasę zwiedzania.
Dodatkowo przy każdej zagrodzie czy obiekcie znajdziecie tablicę informacyjną, z krótką informacją o nim. Przed kilkoma zagrodami dodatkowo znajduje się tablica z planem zagrody i opisem każdego z budynków. Dla wybitnie spragnionych wiedzy dostępne są w sprzedaży informatory, czyli miniprzewodniki w formie niewielkiej książeczki.
Wielkopolska wieś sprzed lat…
Poznajcie zatem Wielkopolski Park Etnograficzny! Najważniejszą i jednocześnie najbardziej bogatą w eksponaty i zabudowania częścią skansenu w Dziekanowicach jest odwzorowana, naturalnej wielkości wieś, która prezentuje kulturę ludową oraz regionalną architekturę wielkopolskich obszarów wiejskich na przestrzeni ubiegłych stuleci.
Układ muzealnej wsi, w wyraźny sposób dzieli ją na dwie części: chłopską oraz dworsko-folwarczną. W pierwszej kolejności, na sugerowanej trasie zwiedzania spacerować będziecie po części chłopskiej i od niej również ja zacznę przybliżanie Wam wielkopolskiego skansenu.
Kościół z Wartkowic – dawne centrum wsi!
Część chłopska muzealnej wsi, tworzy eliptyczną osadę z centralnym placem tzw. nawsie. Na centralnym placu znajduje się jedna z najważniejszych budowli dawnej wsi, czyli drewniany kościół z Wartkowic z 1719 roku (rozbudowany w XIX wieku), który przeniesiono do skansenu w latach 1997 – 2001.
Jednonawowy kościół, nad którym góruje wieżyczka z sygnaturką, to bez wątpienia jedna z najbardziej okazałych budowli Wielkopolskiego Parku Etnograficznego. Jego umiejscowienie uzmysławia nam, jak ważną rolę w dawnej Wielkopolsce odgrywała religia.
Warto zajrzeć również do wnętrza świątyni, gdzie możemy podziwiać oryginalne wyposażenie z barokowym ołtarzem, okazałą belką tęczową, obrazami ołtarzowymi oraz zachowanymi fragmentami barokowych malowideł naściennych.
Przed kościołem stoi drewniana dzwonnica z Sokołowa Budzyńskiego, wzniesiona w XVIII wieku. Do skansenu w Dziekanowicach została translokowana w latach 2009-2011, gdzie przywrócono jej pierwotną funkcję.
Pierzeja północna
Centralny plac – nawsie, poza kościołem był miejscem, gdzie odbywały się targi lub wypasane były zwierzęta. Służył on również ogółowi mieszkańców, który wokół niego lokalizowali swoje zagrody. Czas przyjrzeć się niektórym z nich.
Zagroda z Dzierżanowa
Zagroda z Dzierżanowa (południowa Wielkopolska) składa się z trzech budynków: domu mieszkalnego, budynku inwentarskiego oraz stodoły i jest wyjątkowo urokliwa.
Dwuizbowy dom mieszkalny z sienią pośrodku pochodzi z 1840 roku. Otaczające go budynki inwentarskie wyróżniają się swoją konstrukcją. Ściany lepione są w tzw. strychulec, czyli ścianę gdzie drewniany szkielet wypełniano gliną.
Zagroda z Sulmierzyc
Zagroda z Sulmierzyc (południowa Wielkopolska) to jedna z mniejszych zagród skansenu. Składa się z dwóch budynków: domu mieszkalnego i niewielkiego, przylegającego do niego murowanego budynku gospodarskiego.
Budynek swoją historią sięga roku 1750, który to został uwieczniony w inskrypcji na belce głównej. W jego wnętrzu urządzono dom garncarza a na tyłach obejścia postawiono piec garncarski. Przy jego budowie wzorowano się na nadal czynnym piecu, znajdującym się w pracowni garncarskiej w okolicach wielkopolskich Gizałek (niedaleko moich rodzinnych stron), który do dzisiaj służy tamtejszemu garncarzowi.
Zagroda z Gaju
Zagroda z Gaju, zlokalizowana po sąsiedzku z zagrodą z Lubczynka w której mieści się muzealna kasa to typowa trzyczęściowa zagroda (dom mieszkalny, budynek inwentarski, stodoła). Zbudowana została w 2 poł. XIX wieku. We wnętrzach przedstawiono wystrój i wyposażenie z okresu międzywojennego XX wieku, kiedy to mieszkała w nim bogata rodzina chłopska.
Pierzeja południowa
Po przeciwnej stronie centralnego placu muzealnej wsi, ulokowano kolejne zagrody chłopskie, chałupy oraz karczmę.
Chałupa komornika z Godzieszy Wielkich
Chałupę ubogiego chłopa, tzw. komornika (chłopa żyjącego na komornym, czyli w cudzej chałupie), pochodzi z 1895 roku i pierwotnie stała w Godzieszach Wielkich, na południowo-wschodnim krańcu Wielkopolski.
Chałupa jest niewielka i skromna, posiadająca zaledwie jedną izbę w której prezentowane jest równie skromne wyposażenie z przełomu XIX i XX wieku. Przed chałupą znajduje się niewielki ogródek, otoczony charakterystycznym plecionym płotem.
Zagroda z Ołoboku
Po sąsiedzku do ubogiej chałupy z Godzieszy, znajduje się znacznie okazalsza zagroda z Ołoboku (południowa Wielkopolska), w której urządzono warsztat wiejskiego kołodzieja. Pochodzi z połowy XIX wieku i składa się z domu, spichlerza, stodoły, budynku inwentarskiego oraz piwnicy wzniesionej z rudy darniowej.
Dom mieszkalny posiada dwie izby, sień i komorę, posiadającą osobne wejście, którą wyposażono w narzędzia i przybory, tworząc warsztat kołodziejski z początku XX wieku.
Zagroda z Wolicy
Przechodzimy do zagrody, przeniesionej z Wolicy, czyli okolic Kalisza w południowej Wielkopolsce. Znajdziecie w niej 4 budynki: dom mieszkalny z 1841 roku oraz spichlerz, stodołę i budynek inwentarski, wszystkie pochodzące z II poł. XIX wieku.
Budynek mieszkalny posiada charakterystyczne rozwiązanie, występujące najczęściej właśnie na południu Wielkopolski, czyli podcień bezsłupowy (wysunięty dach względem ściany budynku). Przy zabudowaniach inwentarskich można znaleźć (słusznie) odchodzące do lamusa, dawne symbole wsi: drewniany wychodek z okienkiem i budę dla psiaka. W wnętrzu domu można zobaczyć wyposażenie charakterystyczne dla średniozamożnej chłopskiej rodziny z XIX wieku.
Karczma z Sokołowa Budzyńskiego
Naprzeciwko kościoła (a jakże!) ulokowano budynek karczmy, translokowanej z Sokołowa Budzyńskiego (północna Wielkopolska). Wzniesiono go w XVIII wieku, tworząc we wnętrzu część mieszkalną oraz izbę z wyszynkiem, czyli de facto pomieszczenie wiejskiej karczmy. Obecnie w izbie prezentowane jest wyposażenie typowego wnętrza usługowego z lat 20. XX wieku na wielkopolskiej wsi.
Dla odmiany dom podcieniowy w którym znajduje się karczma, ma typowy dla północnych regionów Wielkopolski podcień, podparty kilkoma słupami (w tym przypadku pięcioma).
Zagroda z Goździna
Zagroda z Goździna to przykład wiejskich zabudowań w zachodniej Wielkopolsce. Budynek mieszkalny liczy sobie już ponad 200 lat (wybudowany w 1815 roku) a otaczają go budynki inwentarskie: stodoła i stajnia z oborą, które wzniesiono w I poł. XIX wieku.
Uroku zagrodzie dodaje umiejscowienie w pobliżu kościoła, który znajduje się niemal dosłownie za płotem. A ciekawostką wartą zauważenia są posadzki w budynku mieszkalnym, które zgodnie z regionalnym zwyczajem wykonano z cegły.
Pozostałe zabudowania i obiekty
Wielkopolski Park Etnograficzny w swojej muzealnej wsi prezentuje kilkadziesiąt zagród i budynków, spośród których przybliżyłem Wam zaledwie kilka, moim zdaniem najciekawszych. Poznajcie jeszcze kilka innych o których warto wspomnieć. Resztę poznacie sami, przyjeżdżając do Dziekanowic.
Boża opieka
Mieszkańcy wielkopolskich wsi w dawnych czasach byli bardzo pobożni i religijni, o czym świadczy oczywiście lokalizacja kościoła w centrum wsi ale również inne święte miejsca, zapewniające wsi bożą opiekę. Jednym z nich jest kapliczka „św. Roch” z Górek Dąbskich, która stoi po zachodniej stronie kościoła. Święty Roch miał chronić mieszkańców i zwierzęta we wsi od chorób i zarazy.
Drugim miejscem, do którego swoje modlitwy kierowali mieszkańcy wiejskich zagród był stojący na rozdrożu krzyż. Przywędrował on do Dziekanowic z Żegrza (obecnie to dzielnica Poznania), gdzie stał od 1935 roku.
Kuźnia ze Skrzetusza
Po kościele i karczmie, kolejnym z ważnych budynków we wsi była kuźnia. Z tego powodu nie mogło zabraknąć jej również w dziekanowickim skansenie.
Ze Skrzetusza, położonego na północy Wielkopolski translokowano do muzeum budynek dawnej kuźni, w której umieszczono kompletne wyposażenie warsztatu kowala z niezwykle zabytkowym kowadłem z 1839 roku.
Zatrzymane w czasie wnętrza chałup
Spacerując po muzealnych zagrodach i wśród pełnych uroku budynków, nie możecie skorzystać z okazji by zobaczyć również ich wnętrza, które wyglądają jak gdyby gospodarze dopiero co wyszli na niedzielną mszę w pobliskim kościele
Prezentują one różne różne sposoby wyposażenia domostw, w zależności od majętności mieszkańców wsi. Będziecie mogli porównać wygląd domów należących do bogatych rodzin chłopskich, ubogich gospodarzy czy jeszcze biedniejszych komorników, czyli najuboższych mieszkańców wsi.
Wrażenie, że gospodarze dopiero co wyszli, podtrzymują zieleniące się rośliny przy oknach, leżący na stole bochenek wiejskiego chleba czy przykryte ściereczkami kamionkowe naczynia, w których „coś się robi”.
Żywy skansen!
Obok kamionkowych naczyń stała również drewniana beczka w której akurat kisiła się kapusta. Dokładnie tak samo jak u mojej babci, kilkanaście lat temu! To tylko jeden z dowodów na to, że Wielkopolski Park Etnograficzny to tętniący życiem skansen – żywe muzeum, w którym prezentuje się nie tylko nieruchome eksponaty ale również podczas licznych wydarzeń plenerowych czy codziennej działalności ożywia się dawne zagrody.
W kilku zagrodach natraficie również na ogródki, w których rosną warzywa, zioła czy piękne, kolorowe kwiaty. Dzięki nim również na zewnątrz możemy poczuć ducha dawnej wsi, tętniącej życiem.
A to nadal nie wszystko, bo głównie podczas wydarzeń i imprez, które podczas sezonu odbywają się w skansenie możecie zobaczyć jeszcze więcej. Szczególnie wyjątkowo muszą prezentować się pokazy tradycyjnego wypieku chleba czy garncarstwa. Chcąc załapać się na jedną z takich okazji, warto śledzić Wielkopolski Park Etnograficzny w socialmediach np. na Facebook-u.
Przygotujcie swój własny chleb w swoim domu!
Ale swojskiego chleba możecie spróbować również w swoim domu. Choć nie będziecie mogli upiec go w dawnym piecu chlebowym, gwarantuje Wam, że swoim smakiem na długo zapadnie Wam w pamięci.
Po moje przepisy na domowe chleby i bułki, zapraszam Was do mojego przepiśnika. Znajdziecie w nim kilkanaście przepisów, które dodatkowo oznaczyłem dla Was tagiem #domowe chleby i bułki, by odnalezienie przepisów było jeszcze prostsze!
Przyroda i sielski krajobraz wielkopolskiej wsi
Wielkopolski Park Etnograficzny ma ogromne szczęście do położenia! Zlokalizowano go nad jeziorem Lednica, pośród bardzo urokliwego krajobrazu, dzięki czemu całość tworzy niezwykłą przestrzeń, szczególnie miłą dla oczu!
Pośród zabudowań, przeniesionych z całej historycznej Wielkopolski rośnie wiele zieleni, która o różnych porach roku dodaje skansenowi niepowtarzalnego uroku. Są jednak takie miejsca, które choć położone nieco na uboczu prezentują charakterystyczny krajobraz Wielkopolski.
Dla mnie „czysto wielkopolska” była wierzbowa aleja, prowadząca w kierunku wód jeziora czy piękne pola, prezentujące się o każdej porze roku inaczej!
Tylko na kierunkowo.pl!
Wyjątkowy e-book „MIKROPODRÓŻE” już dostępny! Ponad 700 podróżniczych inspiracji z Wielkopolski, Pomorza i Dolnego Śląska, blisko 260 kolorowych zdjęć, 5 gotowych planów mikropodróży, setki praktycznych porad i wskazówek tworzących najobszerniejszy poradnik, poświęcony krótkim formom podróżowania, liczący aż 294 strony!Olędrzy wśród chmielu
Mimo, że o zaletach i unikalnych cechach skansenu w Dziekanowicach można byłby napisać jeszcze wiele, wróćmy do poznawania kolejnych zakątków tego miejsca.
Zagroda olęderska
Podążając w kierunku północnym, dotrzemy do olęderskiej zagrody z okolic Nowego Tomyśla (zachodnia Wielkopolska), która skrywa w sobie wiele ciekawostek.
Poza domem z 1823 roku i stojącą w zagrodzie stodołą i budynkiem inwentarskim, w głębi obejścia znajdziecie wolnostojący piec chlebowy oraz niewielką zagrodę dla zwierząt.
Zwierzęta gospodarskie
Sam byłem zaskoczony, że mimo spokoju i ciszy dookoła za płotem zagrody leniwie krążyły owce, które nie zawsze bywają tak spokojne.
Kilkanaście owiec i baranów w tym przypadku leniwie odpoczywało na zielonej trawie lub wydeptanej ziemi. Niestety nie były skore do zapozowania do zdjęcia:)
Suszarnia chmielu
Teraz jednak największa ciekawostka olęderskiej zagrody w dziekanowickim skansenie.
Do olęderskiego obejścia przynależny również drewniana suszarnia… chmielu. Budynek pochodzi z zachodniej Wielkopolski, dokładnie z Chojnik gdzie wzniesiono go w pierwszej połowie XX wieku.
Sam nieco byłem zaskoczony tym, że Wielkopolska również ma swoje chmielowe tradycje. A skąd chmiel? Z pola za płotem!
Chmielowe tyczki
Dokładniej to z pola, które sąsiaduje z olęderską zagrodą i znajduje się po drugiej stronie wiejskiej drogi, na przeciwko drewnianej suszarni z Chojnik. Miałem to szczęście, że mimo września, podczas którego przyjechałem do Dziekanowic, wiele tyczek nadal porastały chmielowe pnącza.
A dodatkowo tuż przy ogrodzeniu, leżały ścięte już pnącza chmielu z których można było zerwać kilka szyszek chmielowych. Lekko otarte w dłoniach pachniały niesamowicie intensywnie! Dla mnie, jako zamiłowanego piwosza o czym możecie się przekonać z mojego wpisu: Na piwnym szlaku. Odkryjcie polskie piwa regionalne! było to szczególnie doświadczenie!
Wiatraki i młyn wodny
Wielkopolska to kraina wiatraków! Oczywiście dzisiaj są one już jedynie cennymi zabytkami ale jeszcze kilka wieków temu, były niezwykle ważnym budynkiem niemal każdej większej wsi. W złotej erze młynarstwa na terenie Wielkopolski stało aż 12 000 wiatraków różnego rodzaju. Trzy z nich możecie zobaczyć na północnych krańcach skansenu w Dziekanowicach.
Młyn wodny z Wierzenicy
Jednak nim dotrzemy do wiatraków, miniemy młyn wodny z Wierzenicy (środkowa Wielkopolska) działający analogicznie jak wiatraki. Jedyna różnica między nimi to źródło energii, w młynach wodnych koło napędzała płynąca woda a nie siła wiatru, jak to miało miejsce w wiatrakach.
Drewniany budynek młyna pochodzi z końca XIX wieku. Sąsiaduje z nim murowany budynek mieszkalny (kopia budynku, niedostępna do zwiedzania). W wnętrzach młyna prezentowana jest wystawa wielkopolskich rzeźbiarzy a przed budynkiem możecie zobaczyć z bliska koła młyńskie.
Koźlak, paltrak i holender
Na pobliskim wzgórku, tworzącym nadjeziorną skarpę stoją translokowane do muzeum trzy wiatraki, różniące się między sobą konstrukcją i budową, prezentując trzy najpopularniejsze typy wiatraków jakie były stawiane na terenie Wielkopolski.
Możecie zobaczyć tutaj (od najstarszego):
- drewniany wiatrak typu koźlak (pośrodku) z Mierzewa (środkowa Wielkopolska), wybudowany w 1801 roku a do muzeum sprowadzony w 1977 roku,
- wiatrak murowany, typu holender z Trzuskołonia (środkowa Wielkopolska) z 1810 roku,
- drewniany wiatrak typu paltrak z Kędzierzyna (środkowa Wielkopolska), najmłodszy z trójki wiatraków w Wielkopolskim Parku Etnograficznym, bo wzniesiony w 1887 roku.
We wnętrzach wiatraków znajdują się urządzenia i maszyny, służące do przemiału zboża, które prezentują miejsce pracy młynarza z okresy XIX – XX wieku. Wszystkich zainteresowanych historią młynarstwa i starymi, drewnianymi młynami zachęcam do poznania Muzeum Młynarstwa w Osiecznej na południu Wielkopolski: Muzeum Młynarstwa w Osiecznej. Wiatraki pełne historii!
Zespół dworski
Po drugiej stronie muzealnej wsi znajduje się zespół dworski, zbudowany na wzór założenia dworskiego we wsi Łomnica. W jego skład wchodzą okazały dwór, dwie oficyny, park oraz niewielka, choć pełna uroku drewniana kaplica.
Dwór ze Studzieńca
Najważniejszym budynkiem założenia dworskiego jest dwór, wzniesiony od podstaw na wzór barokowego budynku ze Studzieńca (północna Wielkopolska), który stoi zresztą do dnia dzisiejszego.
To parterowy budynek z charakterystycznymi alkierzami („wieżami” usytuowanymi symetrycznie w narożach elewacji od strony ogrodu), wywodzącymi swoją formę od średniowiecznych wież obronnych. Dwór nakryty jest drewnianym gontem, kontrastującym z bielą ścian co dodaje elegancji budynkowi.
Wnętrza dworu są bogato umeblowane i wypełnione wyposażeniem prezentującym poziom życia ziemiańskiej rodziny z Wielkopolski w czasach dwudziestolecia międzywojennego.
Oficyny z Łomnicy
Przed dworem stoją dwie oficyny dworskie, stanowiące kopie XVIII-wiecznych oficyn ze wsi Łomnica w zachodniej Wielkopolsce. Mimo ich podobieństwa do dworu, wielu z Was trudno będzie uwierzyć, że oryginalne budynki dzieliło od siebie blisko 100 kilometrów!
Oficyny w Łomnicy stoją tam po dzień dzisiejszy (obecnie są budynkami mieszkalnymi). Ich kopie w skansenie w Dziekanowicach służą muzealnikom, który w ich wnętrzach mają pracownie oraz mieszkania służbowe.
Pustelnica z Lasów Grabskich
W osi założenia dworskiego, na północ od dworu znajduje się jedno z najbardziej klimatycznych i wyjątkowych miejsc, które skrywa Wielkopolski Park Etnograficzny. Pośród drzew stoi niewielka, drewniana kaplica wzniesiona w 1765 roku w parafii Grabie (teren poza historyczną Wielkopolską, na terenie Kujaw), która do muzeum trafiła jako dar Prymasa Tysiąclecia Stefana Wyszyńskiego.
Pozornie skromna, jednonawowa kaplica skrywa barokowy ołtarz z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. W miejscu, gdzie stoi kaplica w latach 80. XX wieku odkryto pradziejowe cmentarzysko z okresu kultury pomorskiej oraz wczesnego średniowiecza (XI w.), co upamiętnia ulokowany w tym miejscu muzealny cmentarz. Na jego terenie znaleźć można wiele nagrobków, cmentarnych krzyży spośród których szczególnie te żelazne, są wyjątkowym przykładem kunsztu i rzemiosła artystycznego wielkopolskich kowali.
Ogrody
Na południe i wschód od dworu oraz oficyn rozciągają się barokowe ogrody oraz wiejski sad.
Najbardziej okazałe bez wątpienia są ogrody barokowe, znajdujące się na południe od dworu. Wrażenie robią równo przycięte żywopłoty czy staranie przystrzyżone trawniki pośród których stoją nieliczne ławki czy dekoracje ogrodowe.
Najbardziej swojsko poczujecie się jednak w sadzie, rozciągającym się na wschód od zabudowań dworskich. Jesienią, kiedy ja spacerowałem po dworskim sadzie na drzewach czerwieniły się dojrzewające jabłka. Bajka!
Skansen w Dziekanowicach – pozostałe zakamarki
Starałem przybliżyć się Wam większość zabudowań i obiektów, które eksponuje na swoim terenie Wielkopolski Park Etnograficzny. Oczywiście niemożliwe i bezsensowne jest pokazanie Wam wszystkiego, bo miejsce to odkrywać należy na miejscu, spacerując pomiędzy zabytkową zabudową. Wspomnę jeszcze jedynie o dwóch miejscach skansenu, które wielu z Was mogą zainteresować.
Podwórze folwarczne
Podwórze folwarczne, położone w zachodniej części skansenu, choć niedostępne dla zwiedzających również skrywa zabytki wielkopolskiej wsi. Wśród nich m. in. owczarnię z Sasinowa (2. poł. XIX wieku, środkowa Wielkopolska), spichlerz z Dębego (XVIII w., północna Wielkopolska), gołębnik z Mirosławic (lata 20. XX wieku, północna Wielkopolska) czy stodoła z Jaromierza (początek XIX w., zachodnia Wielkopolska).
Budynki i obiekty zostały zagospodarowane jako zaplecze muzeum, gdzie mieszczą się jego pomieszczenia techniczno-konserwatorskie.
Karczma Lubczynek
Warto wspomnieć, że w zabytkowej zagrodzie z Lubczynka (północna Wielkopolska), w której mieści się kasa biletowa znajdziecie również muzealną karczmę czy toalety. Możecie skorzystać z jej oferty i spróbować regionalnych dań, również typowych dla kuchni wielkopolskiej, którą sam również staram się Wam przybliżyć w moim przepiśniku, oznaczając przepisy inspirowane kuchnią wielkopolską tagiem #kuchnia wielkopolska.
Wielkopolski Park Etnograficzny to aż 24 hektarów powierzchni, przez co nie sposób w jednym wpisie przybliżyć Wam wszystkiego, co znajduje się w skansenie nad jeziorem Lednica. Nie pozostaje Wam nic innego jak odwiedzić to miejsce w najbliższej przyszłości i samemu przekonać się jak jest ono piękne i czarujące. Bezcenne będzie również przekonanie się na własne oczy jak żyli nasi przodkowie oraz jak ogromny postęp w standardzie życia nastąpił w ostatnim kilkuset leciu.
Poznajcie niesamowite okolice skansenu w Dziekanowicach
Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach to tylko jedno z ciekawych miejsc, położonych nad jeziorem Lednica. Nie sposób pominąć Ostrów Lednicki, czyli wyspę na jeziorze, gdzie swoją rezydencję mieli pierwsi Piastowie i gdzie być może dokonał się Chrzest Polski! Na waszą uwagę zasługuje także otwarte (po przebudowie) w 2022 roku nowe Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
Więcej o nich już wkrótce na kierunkowo.pl!
Podróżując i poznając te strony warto odwiedzić również wiatraki w Moraczewie (część ekspozycji WPE), drewniany wiatrak w Rybitwach czy Pola Lednickie – miejsce corocznych spotkań młodzieży katolickiej. Dla zainteresowanych historią państwa pierwszych Piastów polecam również odwiedziny w rezerwacie archeologicznym w Gieczu czy Grzybowie (oba są oddziałami Muzeum Pierwszych Piastów).
W tym miejscu chciałbym podziękować Wielkopolskiemu Parkowi Etnograficznemu za miłe i serdeczne przyjęcie oraz udostępnienie jak największych fragmentów ekspozycji.
Wpis powstał w oparciu o publikację ”Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach. Informator”- M. Fryza, Muzeum Pierwszych Piastów 2020.
Poznajcie więcej ciekawych atrakcji w Wielkopolsce!
Cała Wielkopolska warta jest odkrycia! Może zaskoczę wielu z Was, ale dosłownie każdy jej zakątek skrywa w sobie coś ciekawego. Odnajdźcie kilka mikropodróżniczych inspiracji z moich wpisów, właśnie z Wielkopolski!
Rogal Świętomarciński, czyli słodki przysmak Poznania
Poznań rogalami stoi! Rogal świętomarciński to dzisiaj jedna z wizytówek Poznania, która nieśmiało wykracza poza Wielkopolskę i zdobywa coraz większą…
Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku. Gigant pełen eksponatów
Poznajcie Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku, które kilkukrotnie mnie zaskoczyło, kiedy do niego dotarłem! Pierwszy raz – swoim ogromem, kiedy…
Po więcej wpisów z całej Wielkopolski zapraszam Was do kategorii zwiedzam Polskę i tagu #województwo wielkopolskie.
Poznajcie niezwykłe miejsca w Wielkopolsce!
Opisy setek miejsc z całej Wielkopolski znajdziecie na mapie atrakcji turystycznych oraz w kategorii tu byłem! Oto kilka z nich:
Po więcej zapraszam do praktycznych opisów w kategorii tu byłem, które przypisałem do do regionu: Wielkopolska!
kierunkowo.pl dziękuje za miły kontakt, przyjęcie, możliwość przygotowania materiałów do wpisu oraz pomoc merytoryczną w jego przygotowaniu
