Skarbiec w Kaliszu

Skarbiec w Kaliszu, znajdujący się w murach sanktuarium św. Józefa to niewielka ekspozycja i prezentacja kolekcji zawierającej ponad 750 eksponatów sztuki sakralnej, ze zbiorów zgromadzonych przez stulecia funkcjonowania kaliskiej kolegiaty. Prezentowane są w nim m. in. naczynia liturgiczne, rzeźby, obrazy, srebra, relikwiarze a także szaty liturgiczne, które stanowią jeden z największych zbiorów w Polsce!

Skarbiec sanktuarium świętego Józefa w Kaliszu znajduje się w najstarszej, gotyckiej części kaliskiej kolegiaty nad zakrystią świątyni. Eksponaty wystawione są w dwóch pomieszczeniach: dawnym skarbcu, w którym oglądać można gotycki wątek jednych z najstarszych ścian świątyni, wyeksponowany podczas prac konserwatorskich prowadzonych w 2012 r. oraz w kapitularzu, czyli dawnej sali posiedzeń kapituły kanoników, która zachowała się w oryginalnej formie z XVIII i XIX wieku. Do pomieszczeń obecnego skarbca kaliskiego sanktuarium prowadzą autentyczne, osiemnastowieczne schody pokryte dębowymi stopnicami.

W zabytkowych pomieszczeniach zgromadzone jest kilkaset eksponatów, jednak ze względu na względu zbyt małą powierzchnię, wyjątkowość i delikatność tkanin oraz bezpieczeństwo niektórych zbiorów w prezentowana jest tylko część kolekcji. Mimo to, na wystawie można zobaczyć m. in. oryginał słynnej księgi ,,Kodeks Kantora’’ z 1520 r. ufundowanej przez arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski Jana Łaskiego a także oryginalny gotycki obraz “Madonny od ognia” z 1424 roku, który jest najstarszym zabytkiem gotyckiego malarstwa tablicowego w Wielkopolsce. Najcenniejszym skarbem jest bez wątpienia romańska patena Mieszka III, zwana pateną kaliską uznawana skarb dziedzictwa narodowego, którą to wielkopolski książę ofiarował około 1193-1202 roku klasztorowi cystersów w Lądzie a najprawdopodobniej w 1819 roku po kasacie opactwa powróciła do Kalisza. Drugim największym skarbem i niezwykle cennym eksponatem jest gotycki kielich mszalny z 1363 roku, ofiarowany kaliskiej katedrze przez króla Kazimierza III Wielkiego, uznawany za najpiękniejszym ze wszystkich tzw. kielichów kazimierzowskich, ze względu na swoje wyjątkowe zdobiona. W gablotach prezentowane są kopie pateny oraz kielicha, oryginały ze względów na dużą wartość i ich bezpieczeństwo przechowywane są w innym miejscu, niedostępnym dla turystów. Poza nimi na szczególną uwagę zasługują również późnogotycka monstrancja z lat 1510-1515 oraz kolekcja około 400 przepięknych, ręcznie tkanych i wyszywanych szaty liturgicznych z bogatą ornamentyką pochodzących ze zbiorów kaliskiej świątyni i datowanych na okres XV–XVIII wieku. Większość z nich przechowywanych jest w specjalnie do tego celu zaprojektowanych komodach a tylko pojedyncze prezentowane w gablotach.

Skarbiec w Kaliszu został otwarty i udostępniony do zwiedzania w 2014 roku. Uroczyste otwarcie poprzedziło poświęcenie skarbca w dn. 31 marca 2014 r. Obecnie jego zwiedzanie jest połączone z wizytą w położonym po sąsiedzku Centrum Baśni i Legend Kaliskich oraz Lokacji Miasta mieszczące się w murach zabytkowej Baszty Dorotki.