Szachty w Poznaniu. Park wśród glinianek

Szachty w Poznaniu to dawne cegielniane zagłębie miasta, które obecnie przekształcono w piękny, ogólnodostępny park. Wokół dawnych dołów wyrobiskowych, dzisiaj będących stawami wytyczono liczne ścieżki i alejki tworząc bardzo spokojną i otoczoną bujną przyrodą przestrzeń rekreacyjną, w której centralnym punktem jest 25-metrowa wieża widokowa – jedyna wolnostojąca wieża widokowa w mieście! Najważniejsze prace i uroczyste otwarcie parku miało miejsce w 2018 roku. Przekonajcie się jak fajne i nietuzinkowe miejsce udało się stworzyć na południu Poznania!

Szachty w Poznaniu. Podstawowe informacje

Szachty w Poznaniu to tereny rekreacyjne położone pośród stawów wyrobiskowych powstałych na skutek wydobywania gliny dla miejscowej cegielni, których było w tym miejscu kilkanaście. Cegielnia Świerczewo, jedna z największych cegielni w tej części miasta zakończyła swoją produkcję w latach 70. XX wieku, do czego przyczyniło się pożar, który strawił budynek w takim stopniu, że dalsza produkcja nie była możliwa.

Po zamknięciu cegielni okoliczne tereny pozostawały nieużywane i dziczały. Nazwa Szachty pochodzi z języka niemieckiego, od słowa Schacht, które oznacza dół lub szyb, których w tym miejscu nie brakowało, ponieważ powstawały one przy wydobyciu gliny, niezbędnej do produkcji cegieł. Doły wyrobiskowe z czasem zalały się wodą tworząc fachowo mówiąc: antropogeniczny zbiornik wodny.

Co ciekawe na tym mocno zmienionym przez człowieka terenie, bardzo interesująco prezentuje się przyroda. Naliczono tutaj ponad 300 gatunków roślin w tym około 60 gatunków drzew! Roślinność wyrosła tutaj samorzutnie, dostosowując się do lokalnych warunków, które ukształtowała w dużej mierze działalność człowieka. Poza bogatą i różnorodną florą, równie bogato prezentuje się fauna, szczególnie wodna oraz ptactwo.

Lokalizacja na mapie

Szachty w Poznaniu położone są na południu miasta, niemal tuż przy samej granicy Poznania i podpoznańskiego Lubonia.

Obszar poznańskich Szacht obecnie znajduje się w obrębie dwóch dzielnic miasta: Świerczewa oraz Fabionowa-Kotowa.

Komunikacja i dojazd na szachty w Poznaniu

Przez teren dawnych wyrobisk przebiega ulica Głogowska, jedna z głównych tras wlotowych do miasta. Dodatkowo kilkaset metrów na południe przebiega autostrada A2, a najbliżej położony węzeł autostradowy to Poznań Komorniki, zlokalizowany na skrzyżowaniu z ulicą Głogowską będącą jednocześnie drogą wojewódzką nr 196 i 311.

Wokół Parku Szachty w Poznaniu rozlokowane są również przystanki autobusowe, na których zatrzymują się autobusy miejskie oraz podmiejskie. Najbliższe przystanki to: Buczka, Świerczewo n/ż, Fabianowo n/ż czy Tyniecka n/ż. Aktualny rozkład jazdy oraz linie zatrzymujące się na przystankach odnajdziecie na stronach Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu. W pobliże Szachtów nie dotrzecie tramwajem, ponieważ najbliższe przystanki (pętla Górczyn oraz pętla Dębiec) oddalone są od glinianek o ponad 2 kilometry.

Ale możecie dotrzeć nad glinianki rowerem, tym bardziej że na terenie parku wytyczono bardzo wiele ścieżek rowerowych. Do samego parku dojedziecie ścieżką rowerową wzdłuż ulicy Leszczyńskiej.

Parking

Dla osób chcących dojechać samochodem przygotowano parking na ulicy Mieleszyńskiej. Parking jest bezpłatny.

Elementy informacyjne na miejscu

Choć park jest całkiem spory a ścieżki poprowadzono pomiędzy nieregularnymi stawami wyrobiskowymi, nie powinniście się tutaj zgubić, ponieważ naprawdę staranie przygotowano elementy informacyjne ułatwiające orientację (np. drogowskazy, tablice, oznaczenia itp.).

Oprócz nich znajdziecie bardzo wiele tablic informacyjnych oraz tablice przyrodniczej ścieżki dydaktycznej, z których dowiecie się bardzo wiele o lokalnej przyrodzie.

Szachty w Poznaniu – najciekawsze miejsca

Każdy park ma swoje najpiękniejsze i najciekawsze zakątki, które z jednej strony go wyróżniają a z drugiej są doskonałym celem spacerów po jego terenie. Poznajcie zatem, to co warto zobaczyć i odwiedzić przybywając do Parku Szachty w Poznaniu.

Punkty widokowe

Malowniczy teren glinianek postanowiono uatrakcyjnić, tworząc na nim liczne punkty widokowe. Podziwiając park właśnie z nich, możemy liczyć na najpiękniejsze widoki i krajobrazy. Bez wątpienia najpiękniej poznańskie Szachty prezentują się z góry, właśnie dlatego sercem parku została wieża widokowa, która pozwala nam właśnie na takie spojrzenie na okolicę.

Wieża widokowa

Jak stworzyć charakterystyczny symbol dzielnicy, który jednocześnie będzie atrakcją turystyczną, powszechnie akceptowaną przez większość z nas? Trzeba mieć pomysł, kreatywnych projektantów, odwagę oraz poparcie! Tak właśnie powstała wieża widokowa na Szachtach w Poznaniu.

Wieża ma 25 metrów wysokości i znajduje się na południowym brzegu Stawu Rozlanego, największego spośród wszystkich glinianek. Ma charakterystyczną konstrukcję na rzucie trójkąta, nawiązującą do serpentyny lub sprężyny, przez co wygląda bardzo oryginalnie, charakterystycznie i wyjątkowo. Dzięki temu, nie da się jej pomylić z żadną inną wieżą widokową:)

Wieża widokowa na Szachtach w Poznaniu powstała ze środków Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego, zdobywając największą ilość głosów mieszkańców. Ostatecznie została otwarta w 2018 roku, zmieniając to miejsce w nie lada atrakcję (jedyna wolnostojąca wieża widokowa w mieście) oraz umożliwiając podziwiane widoków na bliższą i dalszą okolicę.

Więcej o wieży widokowej na Szachtach w Poznaniu możecie przeczytać w moim opisie tego miejsca: Wieża widokowa na Szachtach w Poznaniu

Co widać z wieży?

Z wieży przede wszystkim możemy oglądać położone poniżej dawne doły wyrobiskowe, będące dzisiaj stawami z różnorodną roślinnością porastającą przestrzenie między nimi.

Ja odwiedziłem Szachty w Poznaniu jesienią i był to strzał w “10”, ponieważ feria kolorów i barw liści drzew, rosnących na terenie parku tworzyła niesamowity, jesienny krajobraz. Choć zapewne widok z wieży na pewno potrafi zaciekawić i zauroczyć o każdej porze roku.

Poza widokiem na otaczające wieżę glinianki, mając pod ręką lornetkę lub aparat z teleobiektywem możecie zobaczyć nieco więcej. Doskonale widać wtedy bloki na Osiedlu Kopernika a nawet charakterystyczne budynku w centrum miasta, oddalone od wieży o dobre kilka kilometrów. Na pewno rozpoznacie Andersię, Collegium Altum, komin dawnej ciepłowni Garbary czy wieże kościołów na Starym Mieście.

Pomost widokowy na Stawie Rozlanym

Drugim doskonałym punktem widokowym jest pomost na Stawie Rozlanym. Możemy zobaczyć z niego piękną panoramę największego z tutejszych stawów nad którym góruje wieża widokowa, otoczona gęstą zielenią.

Dla naszej wygody w tym miejscu zamontowano półkolisty pomost, na który będzie mógł wejść lub wjechać każdy, ponieważ jest na tym samym poziomie co chodnik.

Pomost na Stawach Parkowych

Znacznie mniejszy ale dużo bardziej kameralny jest drewniany pomost na jednym ze Stawów Parkowych.

Znajduje się on tuż za kładką nad Strumieniem Junikowskim, we fragmencie gęsto porośniętym drzewami pośród którymi stoją spokojne wody glinianek.

Kilka widoczków z różnych miejsc:)

Na terenie poznańskich Szacht jest znacznie więcej miejsc, w których możemy nacieszyć swoje oczy. Jednymi z nich są punkty widokowe na Staw Edy, zlokalizowane na wschodnim jego brzegu.

Inne miejsca, z których można raczyć się widokami to już “dzikie” przejścia czy zejścia nad brzegi stawów. Pamiętajcie, by bardzo uważać w takich miejscach, pamiętać że brzeg może być stromy, podmokły czy ślizgi. Osobiście odradzam wchodzenie w takie zakamarki i korzystanie z przygotowanych punktów widokowych.

Stawy wyrobiskowe

Szachty w Poznaniu na tle innych parków na terenie miasta wyróżniają się licznymi zbiornikami wodnymi, które są pamiątką po wydobywaniu w tym miejscu gliny dla pobliskich cegielni, które dzisiaj już nie funkcjonują.

Stawy wyrobiskowe, czy inaczej glinianki, mają różne kształty i wielkość. Największy na terenie parku jest Staw Rozlany, mający blisko 12 ha powierzchni. Kolejnymi dużymi stawami są Staw Glabisa i Staw Glinki Edy, wokół którego wytyczono parkową ścieżką Dookoła Edy.

Położony po sąsiedzku z parkiem Staw Nowakowskiego czy znajdujący nieco dalej Staw Baczkowski są większe ale nie znajdują się już w obrębie parku.

Zabudowania dawnej cegielni

Nie byłoby stawów, parku czy może nawet wieży widokowej, gdyby nie złoża gliny, wydobywanej przez lata dla zlokalizowanych w pobliżu cegielni. Dzisiaj to opuszczone ruiny, które bardziej straszą niż budzą zainteresowanie.

Niemniej zapewne dostrzeżemy je odwiedzając Szachty w Poznaniu, bo duże ruiny jednej z dawnych cegielni znajdują się zaledwie kilkaset metrów od wieży widokowej.

Obecnie dawna cegielnia to głównie ruina, która mimo swojego stanu przyciąga m. in. sympatyków urbexu czy skaterów, którzy urządzili sobie w niej improwizowany skatepark.

Alejki spacerowe i ścieżki rowerowe

Poza wszystkimi atrakcjami i ciekawymi miejscami, Szachty w Poznaniu to przede wszystkim park w którym możecie miło spędzić swój czas na dowolnej aktywności.

Na terenie parku przygotowano wiele ścieżek rowerowych, alei spacerowych, miejsc do odpoczynku czy terenów zielonych, by każdy mógł spędzać tutaj swój czas na świeżym powietrzu, dokładnie tak jak lubi.

Wiele z nich to utwardzone ścieżki, obsadzone dodatkowo wzdłuż nowymi nasadzeniami. Pozostała część tras to ścieżki gruntowe, które nikomu nie sprawią trudności a doprowadzą do kolejnych ciekawych zakątków.

Pozostałe zakątki

Najciekawsze miejsca w parku już Wam przybliżyłem, ale wspomnę jeszcze o kilku miejscach które mogą Was zainteresować. W pobliżu punktu widokowego na Staw Edy znajdziecie ogólnodostępne miejsce na ognisko a przy trasach rowerowych możecie liczyć również na bardzo praktyczne i pomocne stacje naprawy rowerów.

Dodatkowo obserwujcie bacznie kierunkowskazy i tablice, rozmieszczone na terenie parku, bo mogą one doprowadzić Was do kolejnych interesujących zakątków, np. pomnikowej topoli czarnej o obwodzie 550 cm i wieku szacowanym na ponad 180 lat!

Bibliografia

• wpis Szachty Tower na stronie poznan.pl, link, dostęp z dn. 18.11.2022,
• wpis Wieża widokowa Poznań Szachty na stronie regionwielkopolska.pl, link, dostęp z dn. 18.11.2022,
• wpis Szachty (Poznań) w serwisie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 18.11.2022,
• wpis Staw Rozlany w serwisie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 18.11.2022,
• wpis Cegielnia Świerczewo w serwisie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 18.11.2022,