Ostrów Tumski w Poznaniu to jedno z najciekawszych historycznie i turystycznie miejsc w stolicy Wielkopolski. W tym wpisie poznacie wszystkie najciekawsze zakątki i atrakcje które skrywa poznańska wyspa katedralna, niektóre od setek a nawet tysięcy lat! To wyjątkowe miejsce na mapie Poznania w ostatnich latach odzyskuje dawny blask i znaczenie, dzięki czemu ponownie staje się turystyczna perełką i dumą stolicy Wielkopolski. Poznajcie jej największe skarby: najstarszą polska katedrę, szklane palatium, rezerwat archeologiczny, zabudowania dawnej Twierdzy Poznań i dawny skarbiec archikatedralny, który dzisiaj mieści się w murach Akademii Lubrańskiego – najstarszej uczelni miasta. Przekonajcie się jak wiele ciekawego można odkryć na tak niewielkim terenie jak Ostrów Tumski w Poznaniu!
Ostrów Tumski w Poznaniu – podstawowe informacje
Jeżeli mówimy o początkach państwa polskiego, nie możemy zapomnieć o tym miejscu. Ostrów Tumski w Poznaniu to bezsprzecznie jeden z najważniejszych grodów piastowskich a dla wielu badaczy najważniejszy lub równorzędny z Ostrowem Lednickim – doskonale nam znanym z lekcji historii, który opisałem dla Was w innym mim wpisie: Ostrów Lednicki. Najważniejsza wyspa w historii Polski!. W tym skupmy się jednak na Wyspie Katedralnej w Poznaniu, zaczynając od krótkiego przybliżenia jej historii.
Ostrów Tumski w Poznaniu – wielka historia, małej wyspy!
Choć osadnictwo w tym miejscu rozpoczęło się znacznie wcześniej niż za czasów Piastów, jednak to średniowieczny, potężny gród piastowski zlokalizowany w tym miejscu najbardziej zapisał się w historii poznańskiej Wyspy Katedralnej i wpłynął na jej późniejsze losy. Założono go w X wieku i bez wątpienia był jednym z najpotężniejszych grodów Wielkopolski (a wielu uważa, że nawet najpotężniejszym), na terenie którego wzniesiono nawet murowane książęce palatium i pierwszą katedrę na ziemiach polskich, które być może były miejscem gdzie Mieszko I przyjął w 966 roku chrzest. Poznański gród składał się z kilku części a każda pełniła inną funkcję. Gród otaczały potężne wały obronne, które odkryli archeolodzy w czasie swoich badań prowadzonych pod koniec XX wieku i na początku XXI wieku.
Niestety świetność grodu piastowskiego w Poznaniu przerwał najazd czeskiego księcia Brzetysława w 1038 roku, który obrócił potężny gród w ruinę… Zniszczony, ówczesny Poznań odbudował Kazimierz Odnowiciel, który też zapisał się w historii przenosząc stolicę do Krakowa. W XIII wieku gród ponownie odnowiono z inicjatywy Przemysła I, który też kilka lat później postanowił ulokować na drugim brzegu Warty nowe miasto, gdzie pod koniec XIII wieku przeniesiono również siedzibę księcia. Od tego czasu Ostrów Tumski w Poznaniu należał do poznańskich biskupów (więcej o lokacji Poznania na drugi brzegu Warty przeczytacie we wpisach: Poznański Stary Rynek! Jesteście pewni, że wiedzieliście o nim wszystko? i Poznań za murami, czyli Stare Miasto w Poznaniu).
W okresie XIV – XVIII wieku na Wyspie Katedralnej trwały liczne rozbudowy oraz wznoszenie nowych budowli, których inicjatorami byli hierarchowie kościelni, zarządzający tutejszą archidiecezją. W XIX wieku, już pod zaborem pruskim na Ostrowie Tumskim wzniesiono część fortyfikacji Twierdzy Poznań, której pozostałości możemy oglądać do dzisiaj, mimo że wiele z nich już w XX wieku zostało rozebranych. Niestety również czasy II wojny światowej nie były łaskawe dla Ostrowa Tumskiego w Poznaniu. Częściowemu lub znaczącemu zniszczeniu uległo wtedy wiele budynków na Wyspie Katedralnej, spośród których najbardziej ucierpiała katedra. Po wojnie odbudowano ją oraz inne, uszkodzone budynki starając się przywrócić im dawny blask historycznej dzielnicy miasta. Obecnie to historyczna dzielnica miasta, jeden z najcenniejszych zabytków stolicy Wielkopolski i jednocześnie siedziba władzy arcybiskupiej. Ze względu na swoje znaczenie historyczne jest również jedną z najpopularniejszych atrakcji turystycznych miasta.
Położenie na mapie miasta
Ostrów Tumski w Poznaniu to wyspa rzeczna na Warcie, położona na północny-wschód od obecnego centrum miasta.
Od zachodu opływa ją wspomniana Warta, natomiast od wschodu jej dopływ – Cybina, która spiętrzona utworzyła pobliskie Jezioro Maltańskie.
Komunikacja i dojazd na Ostrów Tumski w Poznaniu
Poznań, w którym znajduje się Akademia Lubrańskiego i Muzeum Archidiecezjalne, jest jednym z największych polskich miast, doskonale skomunikowanym z resztą kraju. Stolica Wielkopolski jest jednym z największych węzłów kolejowych w kraju, dzięki czemu dotrzecie do niej z większości największych polskich miast. Najwygodniej wysiąść na stacji – Poznań Główny, choć najbliżej Ostrowa Tumskiego znajduje się stacja Poznań Garbary. Aktualny rozkład jazdy pociągów znajdziecie na stronach Portalu Pasażera PKP a do Poznania dotrzecie zarówno składami PKP Intercity, POLREGIO jak i m. in. regionalnymi Kolejami Wielkopolskimi. Stacja kolejowa Poznań Główny, to zintegrowany węzeł transportowy w którym mieści się również dworzec autobusowy. Swoje połączenia autobusowe do Poznania realizują m. in. PKS Poznań S.A. (połączenia regionalne) czy FlixBus (połączenia dalekobieżne).
Po mieście najwygodniej poruszać się charakterystycznymi zielono-żółtymi autobusami i tramwajami poznańskiej komunikacji miejskiej. Najbliższy przystanek to “Katedra” (tramwaj + autobus) w ciągu ulicy Wyszyńskiego a szczegółowy rozkład jazdy i siatka połączeń znajduje się na stronie Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu. Do miasta jak i nas sam Ostrów Tumski w Poznaniu możecie dojechać również własnym samochodem. Umożliwia to gęsta sieć dróg krajowych, ekspresowych oraz autostrada, przebiegające przez miasto. Sam dojazd do miasta jest bardzo komfortowy, jednak poruszanie się po samym Poznaniu autem nie należy do przyjemności, dlatego zachęcam do pozostawienia samochodu na parkingu i poruszaniu się dalej komunikacją miejską. Dojechać można również rowerem, gdzie najwygodniejsza okaże się Wartostrada – trasa rowerowa wzdłuż Warty.
Parking na Ostrowie Tumskim
Najwygodniejszym parkingiem jest płatny parking katedralny, znajdujący się na ul. Dziekańskiej 2. Istnieje również możliwość zapakowania na wyznaczonych miejscach parkingowych na uliczkach Ostrowa Tumskiego – obowiązuje na nich Strefa Płatnego Parkowania.
Ciekawą opcją w Poznaniu są również parkingi Park&Ride, rozlokowane na obrzeżach miasta, najczęściej przy trasach wjazdowych. Parkując na nich zyskujemy w cenie biletu parkingowego możliwość bezpłatnego poruszania się komunikacją miejską. Najbliższy z nich znajduje się na ul. Świętego Michała – ok. 1000 metrów od Ostrowa Tumskiego.
Tylko na kierunkowo.pl!
Wyjątkowy e-book “MIKROPODRÓŻE” już dostępny! Ponad 700 podróżniczych inspiracji z Wielkopolski, Pomorza i Dolnego Śląska, blisko 260 kolorowych zdjęć, 5 gotowych planów mikropodróży, setki praktycznych porad i wskazówek tworzących najobszerniejszy poradnik, poświęcony krótkim formom podróżowania, liczący aż 294 strony!Ostrów Tumski w Poznaniu. Mapa ciekawych miejsc
Ostrów Tumski w Poznaniu to miejsce w którym, ponad 1000 lat temu powstała pierwsza osada na tych terenach. Przez setki lat zabudowania wyspy się rozbudowywały oraz stawały coraz bardziej liczne. Zawsze jednak Ostrów Tumski w Poznaniu, był miejscem wyjątkowym i z tego powodu nie budowano tutaj byle czego!
Właśnie dlatego ten niewielki skrawek obecnego, około pół milionowego miasta, jest dzisiaj tak naprawdę jednym wielkim zabytkiem i Pomnikiem Historii. Oto poglądowa mapa z naniesionymi najciekawszymi miejscami i budynkami na poznańskim Ostrowie Tumskim.
Poznajcie Ostrów Tumski w Poznaniu i jego atrakcje!
Przejdźmy do listy najciekawszych miejsc na poznańskim Ostrowie Tumskim, które mogliście już poznać na powyższej mapce. W dalszej części wpisu przybliżę Wam najcenniejsze zabytki i najciekawsze zakątki poznańskiej Wyspy Katedralnej.
Ostrów Tumski odwiedziłem już dziesiątki razy i bardzo chętnie na niego wracam, tym bardziej że od kilkunastu lat mieszkam w stolicy Wielkopolski. Jeżeli ciekawi Was kto stoi za tym obszernym wpisem i całym blogiem kierunkowo.pl – zapraszam na stronę o mnie. Zapewniam Was jednak, że Ostrów Tumski w Poznaniu jest ciekawszy ode mnie, dlatego poznajcie jego największe skarby!
Katedra Poznańska
Górująca na poznańskim Ostrowem Tumskim, Katedra Poznańska, a tak dokładniej Bazylika Archikatedralna św. Apostołów Piotra i Pawła, to najstarsza katedra w Polsce i najstarszy zabytek miasta! Jednocześnie jest największą i najbardziej okazałą budowlą na Wyspie Katedralnej w Poznaniu.
Swoją historią sięga X wieku, kiedy to w 968 roku prawdopodobnie z inicjatywy Mieszka I wzniesiono w poznańskim grodzie pierwszą preromańską katedrę. Miała być ona główną świątynią pierwszego biskupstwa w Polsce, któremu jako pierwszy polski biskup przewodniczył Jordan.
Bez wątpienia to jedna z najważniejszych świątyń katolickich w Polsce, dodatkowo jako jedna z nielicznych świątyń jest również miejscem wiecznego spoczynku władców i królów Polski, m. in. Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Przemysła II. Obecna gotycka budowla pochodzi z XIV-XV wieku a swój ostateczny kształt i styl architektoniczny zawdzięcza odbudowie po II wojnie światowej.
Więcej o historii i architekturze poznańskiej archikatedry oraz możecie przeczytać w osobnym opisie tego miejsca – Katedra w Poznaniu
Wnętrze katedry
Architektura wnętrza katedry w Poznaniu to gotyk w najczystszej postaci, podkreślony pięknymi sklepieniami (krzyżowo-żebrowe w nawie głównej i gwieździste w nawach bocznych). Gotyckie wnętrze świątyni skrywa niezliczoną ilość zabytków i cennych dział sztuki, z czego na najciekawszą uwagę zasługuje szafiasty, późnogotycki ołtarz główny z 1512 roku, przeniesiono z Góry na Dolnym Śląsku.
W bocznej nawie, nad wejściem do zakrystii znajdziecie kopię jednej z najstarszych relikwii w Polsce – miecza świętego Piotra (oryginał można zobaczyć w Muzeum Archidiecezjalnym – opisane w dalszej części wpisu) i kolekcje portretów trumiennych, charakterystycznych dla okresu polskiej Sarmacji.
Oprócz tego w katedrze warto zwrócić uwagę na przepiękna ambonę, okazałe stalle z XV/XVI wieku, mieniące się witraże oraz liczne rzeźby i płyty nagrobne. W szczególny sposób uhonorowano również władców i królów, pochowanych w poznańskiej katedrze. Ich imiona umieszczono na posadzce nawy głównej, przed samym prezbiterium.
Nawę główną oraz prezbiterium otaczają nawy boczne i ambit, wzdłuż którego ciągnie się wieniec kilkunastu kaplic. Są one niezwykle cenną częścią zabytkowej tkanki katedry, ponieważ w większości uniknęły poważniejszych zmieszczeń w okresach wojen. Poznajcie najciekawsze z nich!
Złota Kaplica (Kaplica Królów Polski)
Najokazalszą z katedralnych kaplic jest bez wątpienia Złota Kaplica, czyli obecne miejsce spoczynku pierwszych władców Polski: Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Jej historia jest bardzo ciekawa, dlatego warto poznać z mojego osobnego opisu – Złota Kaplica w Poznaniu i koniecznie odwiedzić, gdy nadarzy się ku temu okazja.
Kaplica Królewska
Najstarszą kaplicą w katedrze jest Kaplica Królewska, znajdująca się w południowo-zachodnim narożniku świątyni. Zbudował ją w XIII wieku Przemysł II dla swojej żony Rychezy. Po swojej tragicznej śmierci w 1295 roku sam również w niej spoczął, jednak jego pierwotny nagrobek został zniszczony w XIV wieku.
Obecny wygląd kaplicy jest efektem przebudowy z ostatnich lat XVIII wieku. Z okazji 700-lecia koronacji Przemysła II, przeprowadzono w 1995 roku generalny remont kaplicy podczas którego na zachodniej ścianie umieszczono ważącą 3200 kg płytę epitafijną z brązu, na której przedstawiono Przemysła II w otoczeniu swojego ojca – Przemysła I i żony Rychezy.
Pozostałe kaplice katedralne
Oprócz dwóch wyżej przybliżonych kaplic, w poznańskiej katedrze znajdziecie jeszcze 10 innych kaplic. Są one w wielu przypadkach arcydziełami architektury sakralnej różnych stylów, wypełnionymi kolejnymi dziełami sztuki, relikwiami i zabytkami sakralnymi.
Wiele z nich jest również miejscem wiecznego spoczynku wybitnych osobistości związanych z poznańską archidiecezją, głównie arcybiskupów w tym m. in. Jana Lubrańskiego, jednego z najbardziej zasłużonych dla Ostrowa Tumskiego w Poznaniu.
Krypty w podziemiach katedry
Pod posadzką katedry znajdują się krypty i podziemia, będące kolejnym miejscem gdzie dzięki badaniom archeologicznym możemy zobaczyć relikty wcześniejszych katedr, przypuszczalne miejsca pochówku Mieszka I i Bolesława Chrobrego a także wapienną misę, prawdopodobnie chrzcielną w której być może Mieszko I przyjął chrzest.
Oprócz tego krypty są też miejscem wiecznego spoczynku ostatnich arcybiskupów poznańskich. Podziemia otwarte są w sezonie wiosna – jesień, wejście do nich znajduje się w południowej nawie katedry. Więcej szczegółowych informacji znajdziecie w opisie tego miejsca – Podziemia katedry poznańskiej. Relikty najstarszej polskiej katedry
Kościół Najświętszej Marii Panny In Summo
Ten niepozorny kościół stojący przez katedrą, to moim osobistym zdaniem najważniejsza świątynia na Ostrowie Tumskim w Poznaniu, a nawet w całym mieście. Stoi ona w miejscu dawnego palatium Mieszka I i kaplicy książęcej (instalację upamiętniającą palatium opisuję w dalszej części wpisu), która była najprawdopodobniej pierwszą chrześcijańską świątynią w Polsce! Przypuszcza się, że poza funkcją sakralną, kaplica stała się ona też miejscem spoczynku jej fundatorki – księżnej Dobrawy (zm. w 977 roku, jeszcze przed oddaniem pobliskiej katedry) a nawet biskupa Jordana (zm. ok. 982/984).
Warto zwrócić uwagę na dwa wyjątkowe miejsca w obrębie murów kościoła, widoczne z zewnątrz. Pierwsze to domniemany kamienny tron książęcy, który został wmurowany w próg dawnego wejścia północnego. Być może zasiadał na nim sam Bolesław Chrobry czy Mieszko I. Drugim elementem zasługującym na szczególną uwagę jest “oskrobany” kamień na wschodnim wierzchołku świątyni.
Najprawdopodobniej zarysowania pochodzą od ostrzenia mieczy przed wyruszaniem na wyprawy wojenne, co miało dawać wojownikom szczęście w boju i “piekielną” moc. Sam kamień nazywany jest Mariackim lub Piekielnym i ma nawet swoją legendę, którą możecie poznać tutaj.
Wnętrze kościoła NMP
Losy kościoła nie były usłane różami. Około 200 lat temu, na początku XIX wieku był on w tak katastrofalnym stanie, że pruscy zaborcy nakazali jego rozbiórkę, przed którą uchroniły gruntowne prace remontowe, przeprowadzone staraniem arcybiskupa Leona Przyłuskiego. Również w ubiegłym stuleciu, kościół przez wiele lat był niedostępny dla odwiedzających, ponieważ jego stan pozostawał wiele do życzenia.
Wnętrze kościoła od 2022 roku zostało ponownie udostępnione do zwiedzania, dzięki przeprowadzonemu we wcześniejszych latach remontowi. Obecnie w świątyni można obejrzeć film przybliżający historię świątyni i grodu poznańskiego oraz nieliczne elementy wyposażenia kościoła oraz jego najciekawsze zakamarki. Więcej o tym miejscu przeczytacie w opisie tego miejsca: Kościół Najświętszej Marii Panny w Poznaniu
Szklane palatium Mieszka I
Palatium Mieszka I na poznańskim Ostrowie Tumskim było pierwszym pałacem książęcym polskiego władcy! Choć był mniejszy od najbardziej okazałego palatium na Ostrowie Lednickim, wcale nie był małą budowlą jak na swoje czasy, co można by było wywnioskować z dzisiejszego punktu widzenia.
Przeprowadzone pod koniec lat 90. XX wieku i na początku XXI wieku badania archeologiczne, nie tylko potwierdziły jego istnienie ale również umożliwiły dokładne poznanie jego wymiarów oraz układ budynku. By ukazać wyniki badań wszystkim zainteresowanym, stworzono instalację ze szkła, która przedstawia w uproszczeniu zarys murów palatium. Możemy podziwiać ją w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła NMP In Summo.
W szklanym zarysie murów palatium bez problemu odnajdziecie zaokrąglony fragment murów. To miejsce, gdzie stała pierwsza chrześcijańska kaplica, wzniesiona najprawdopodobniej dla księżnej Dobrawy. Na jednej z płyt chodnikowych znajdziecie charakterystyczny znak krzyża (przypominający krzyż maltański). To właśnie w tym miejscu stał ołtarz w książęcej kaplicy. Natomiast przy zachodniej ścianie palatium podkreślono za pomocą drewnianej posadzki dawną pracownię złotniczą, która działała przy książęcym pałacu. Więcej o tym miejscu przeczytacie w osobnym opisie tego miejsca na kierunkowo.pl – Szklane palatium w Poznaniu
Akademia Lubrańskiego
Renesansowy budynek przy ulicy Lubrańskiego (fundatora Akademii), to obecnie Muzeum Archidiecezjalne (od 2007 roku). Historia tego budynku jest jednak zupełnie inna, ponieważ pierwotnie mieściła się w nim, założona przez biskupa Jana Lubrańskiego uczelnia wyższa. Funkcjonowała ona w tym miejscu przez ponad 250 lat (od 1519 do 1780 roku).
Obecnie to jeden z najcenniejszych zabytków na Ostrowie Tumskim w Poznaniu ale też siedziba Muzeum Archidiecezjalnego, będącego kontynuatorem misji katedralnego skarbca, które poza przechowywaniem i prezentowaniem najcenniejszych skarbów diecezji jest także inicjatorem innych form działalności kulturalnej i artystycznej. Poznajcie to wyjątkowe miejsce z innego mojego wpisu – Akademia Lubrańskiego. Muzeum i galeria sztuki w dawnej uczelni
Rezerwat archeologiczny Genius loci
Ostrów Tumski w Poznaniu jest archeologiczną skarbnicą, który pod ziemią skrywa niezliczone pamiątki i zabytki z przeszłości, sięgające najczęściej czasów powstawania państwa polskiego, kiedy to znajdował się tutaj jeden z najważniejszych grodów piastowskich. Jego znaczenie i potęga, przez dziesiątki lat była tajemnicą, którą rozwiało odkrycie reliktów potężnych wałów grodowych, które u swojej podstawy miały ok. 45 metrów i sięgały wysokości nawet 11 metrów!
Relikty tego potężnego wału grodowego są głównym eksponatem rezerwatu archeologicznego Genius loci, znajdującego się przy ulicy ks. Posadzego w północnej części Wyspy Katedralnej w Poznaniu. To w nim poznamy historię dawnego Ostrowa Tumskiego ale również zobaczymy na własne oczy odkryte w ramach prac archeologicznych, zabytki i relikty liczące sobie ponad 1000 lat!
Więcej o tym miejscu przeczytacie w osobnym wpisie na moim blogu – Rezerwat Genius Loci. Zobaczcie 1000 lat historii!
Inne zabytki Ostrowa Tumskiego w Poznaniu
Ostrów Tumski w Poznaniu to jedna z najbardziej zabytkowych dzielnic miasta, która poza katedrą, kościołem NMP In Summo i gmachu Akademii Lubrańskiego, skrywa jeszcze wiele zabytkowych i często ważnych dla historii miasta zabytków. Oto kilka z nich.
Psałteria
Psałteria to jeden z najciekawszych budynków, jaki skrywa Ostrów Tumski w Poznaniu. Co prawda nie możemy zobaczyć jego wnętrz, jednak warto poznać jego rozśpiewaną historię! Miał wiele szczęścia bo mimo różnych kolei losów Ostrowa Tumskiego, zachował się w niemal niezmienionej formie do obecnych czasów. Wzniesiono ją dla katedralnych księży psałterzystów, którzy mieszkali w nim do XIX wieku a więcej o tym mało znanym zabytku poznańskiej Wyspy Katedralnej przeczytacie w opisie tego miejsca: Psałteria w Poznaniu
Pomiędzy budynkiem Psałterii i kościołem NMP In Summo znajduje się stojącą na wysokim cokole kolumna Matki Boskiej Niepokalanej. Rzeźbę ufundował w 1886 roku kanonik Michał Sibilski i początkowo stała ona na placu katedralnym. W dwudziestoleciu międzywojennym przeniesiono ją w obecne miejsce.
Pałac Arcybiskupi
W sąsiedztwie katedry, znajduje się rezydencja biskupów poznańskich. Najbardziej reprezentacyjną jej częścią jest oczywiście pałac arcybiskupów poznańskich. Obiekt, który dzisiaj możemy oglądać pochodzi z XVIII wieku, choć historia dworu biskupiego w tym miejscu sięga nawet XV wieku.
W obecnej formie powstał z inicjatywy biskupa Jana Tarło a jego architektem był znany w Wielkopolsce Włoch Pompeo Ferrari. Niestety historia nie była dla tego miejsca łaskawa, przez co pałac wielokrotnie niszczał, był odbudowywany czy przebudowywany. Swój obecny wygląd zyskał podczas gruntownej przebudowy w połowie XIX wieku, realizowanej prawdopodobnie według projektu Juliusza Salkowskiego lub Gustawa Schultza.
Rezydencja nie jest udostępniona turystom z racji pełnienia swojej funkcji. Na przeciwko pałacu arcybiskupiego stoi znacznie skromniejszy i mniejszy, budynek dzisiejszej kurii metropolitalnej.
Śluza Katedralna
Budynek dawnej Śluzy Katedralnej to obecnie obiekt wchodzący w skład Bramy Poznania, czyli interaktywnego centrum historii Ostrowa Tumskiego w Poznaniu. Główny budynek centrum znajduje się na drugim brzegu Cybiny, na terenie Śródki, a mimo to również w budynku dawnej śluzy możemy natrafić na ciekawą wystawę, wydarzenie lub skorzystać z ciekawej oferty, która dostępna jest w ramach funkcjonującej w niej Galerii Śluza.
Śluza Katedralna powstała w połowie XIX wieku, jako jeden z elementów fortyfikacji Twierdzy Poznań. Krótko po budowie została przebudowana, jednak mimo tego nigdy nie pełniła swojej pierwotnie założonej funkcji. Do dnia dzisiejszego dotrwał jedynie przyczółek zachodni, który możemy zobaczyć na wyspie katedralnej.
Pozostałe budynki i obiekty Śluzy Katedralnej nie dotrwały do naszych czasów (w tym m. in. Jaz Katedralny). Obecnie jednak Śluza Katedralna to część jednej z najciekawszej i najbardziej widowiskowej ekspozycji w mieście, czyli Bramy Poznania. Możecie poznać ją bliżej z mojego wpisu – Brama Poznania. Tu się Polska zaczęła!
Pozostałe ciekawe miejsca i atrakcje
To wszystko? A skądże! Mam dla Was jeszcze kilka kolejnym ciekawych miejsc i urokliwych zakątków Ostrowa Tumskiego w Poznaniu.
Ulica ks. Ignacego Posadzego
Ulica ks. Posadzego, biegnąca na tyłach Ostrowa Tumskiego, jest bez wątpienia najbardziej urokliwą uliczką tej okolicy. Znajdziemy przy niej tak ciekawe miejsca jak rezerwat archeologiczny Genius loci czy unikatową instalację Przekrój (P)poznania (więcej o niej za chwilę).
Swój początek ma u wrót Akademii Lubrańskiego a kończy się na ulicy Dziekańskiej, praktycznie przy opisanej przed chwilą Śluzie Katedralnej. Od wieków była niejako zapleczem centrum Ostrowa Tumskiego, na którym wybudowane zostały wikarówki czy magazyny. Jedna z wikarówek (ul. Posadzego 3), wzniesiona w 2. poł. XVIII wieku, którą widzicie na powyższym zdjęciu jest jedynym w Poznaniu budynkiem pokrytym gontem.
Bardzo istotne jest to, że ulica Posadzego biegnie po śladzie dawnych wałów obronnych średniowiecznego grodu piastowskiego, które zostały upamiętnione tabliczkami wmurowanymi w nawierzchnię ulicy oraz bardzo ciekawą w swojej formie instalacją artystyczną – Przekrój (P)poznania, którą poznacie w kolejnym akapicie.
Przekrój (P)poznania
Ta intrygująca, bramowa instalacja, na pierwszy rzut oka oderwana od klimatu ul. Posadzego i całego Ostrowa Tumskiego, doskonale oddaje potęgę poznańskiego grodu sprzed ponad 1000 lat! Swoim kształtem ukazuje zarys dawnych wałów grodowych, które były jednymi z najpotężniejszych umocnień okresu Piastów! W jej konstrukcji umieszczono fragmenty drewnianych reliktów, liczących ponad tysiąc lat.
Po więcej informacji o tej niepowtarzalnej instalacji, zapraszam do osobnego opisu na moim blogu – Przekrój Poznania, czyli rzeźba niczym dawny wał obronny
Makieta Ostrowa Tumskiego
W 2012 roku Ostrów Tumski w Poznaniu stał się o wiele bardziej przyjazny osobom niewidzącym i słabo widzącym, ponieważ właśnie wtedy odsłoniętą makietę najstarszych zabudowań na wyspie. Wykonana została z brązu, zawiera opisy również w języku Braille’a i stanęła u wlotu ulicy Ostrów Tumski, od strony Starego Miasta w Poznaniu. Przy jej tworzeniu zastosowano ciekawy zabieg – przeskalowano niektóre budynki i ich detale, aby osobom niewidzącym łatwiej było poznać ich bryłę, wygląd oraz szczegóły wykończenia.
Pomnik Jana Pawła II
Bardzo blisko makiety Ostrowa Tumskiego znajdziemy rzeźbę przedstawiającą Jana Pawła II. Stoi ona w tym miejscu od 2000 roku i była pierwszym pomnikiem Papieża Polaka w Poznaniu. Mierzy ponad 2 metry wysokości i z racji swojej formy zyskał przydomek “Surfującego Papieża”. Upamiętnia przede wszystkim pielgrzymki papieża Polaka do Poznania w 1983 i 1997 roku.
Most biskupa Jordana
Co prawda choć Most Jordana nie leży na Ostrowie Tumskim a jedynie łączy go ze Śródką, nie można zapomnieć o nim, będąc w tej części Poznania. Niegdyś przeprawa w tym miejscu, była jedyną drogą do miasta od wschodu, obecnie Most Jordana (na cześć pierwszego biskupa poznańskiego) to najciekawsza przeprawa w mieście z pięknym widokiem na poznańską katedrę!
Transport i montaż przęsła mostu w 2007 roku, był ogromnym wydarzeniem, które po ukończeniu stało się impulsem do ożywienia zarówno tej strony Ostrowa Tumskiego jak i sąsiadującej z nim kameralnej dzielnicy Śródka. Więcej o moście przeczytać możecie w osobnym wpisie – Most Jordana w Poznaniu
Dawne tory tramwajowe na ul. Dziekańskiej
Pamiątką po czasach, gdy wokół katedry kursował tramwaj są pozostałości dawnych torów tramwajowych na ul. Dziekańskiej. Historia akurat tych torów, które możemy oglądać sięga okresu II wojny światowej, kiedy to niemiecki okupant w tym miejscu wybudował tramwajową mijankę. Widoczny obecnie 150-metrowy odcinek jako jedyny ocalał z rozbiórki torowiska w latach 90. XX wieku.
Lunety “Oko czasu”
W trzech punktach Wyspy Katedralnej: w okolicach kościoła NMP, rezerwacie archeologicznym oraz przy Śluzie Katedralnej znajdują się niezwykłe lunety, pozwalające spojrzeć w przeszłość Ostrowa Tumskiego w Poznaniu. “Oko czasu”, bo taką nazwę ma ta instalacja, to nowatorskie podejście do ukazania historii i dawnego wyglądu poznańskiego grodu za pomocą wirtualnej rzeczywistości. Lunety mogą nas przenieść w czasie do wybranego okresu, dzięki czemu będziemy mogli porównać to co dzisiaj widzimy na poznańskiej Wyspie Katedralnej z tym, co stało tutaj w odległej przeszłości.
Poznański Tramwaj Wodny
Choć Poznański Tramwaj Wodny pływa po Warcie ma z Ostrowem Tumskim wiele wspólnego! Na wyspie znajduje się jedna z przystani do których przybija statek, dzięki czemu możemy wsiąść na jego pokład właśnie z poznańskiej wyspy katedralnej.
O tym jak wygląda rejs po Warcie, możecie przekonać się zaglądając do mojego wpisu: Tramwaj wodny w Poznaniu, czyli rzut oka na miasto z Warty!
“Kandelabry”
Na koniec “branżowa” ciekawostka, ponieważ zawodowo związany jestem z poznańskimi wodociągami. Jak na każdej zabytkowej dzielnicy Poznania, również na Ostrowie Tumskim znajdziecie zabytkowe hydranty zwane w Poznaniu kandelabrami. Skąd ta nazwa? Oczywiście z języka niemieckiego w którym oznacza… kilkuramienny świecznik:) Skąd zatem takie określenie dla hydrantów, które przecież świecznika nie przypominają? Otóż kiedyś przypominały. Dawniej pełniły dwie funkcje: hydrantu oraz latarni gazowej, umieszczonej na nim. Funkcja i wygląd się zmieniły ale nietypowa nazwa pozostała. Ten który uwieczniłem na zdjęciu, dodatkowo ma herb miasta, w swojej górnej części.
Ostrów Tumski w Poznaniu po zmroku
Ostrów Tumski w Poznaniu to jeden z najciekawszych kierunków na spokojny i pełen ciekawych miejsc spacer w stolicy Wielkopolski. Miejsce to urzeka jednak nie tylko za dnia, ale również po zmroku, kiedy jego najpiękniejsze zabytki są efektownie podświetlone tworząc wyjątkowy klimat. Polecam spróbować!
Ostów Tumski w Poznaniu – powiązane miejsca
Ostrów Tumski w Poznaniu to jedno z najważniejszych miejsc z historii początków państwa Piastów. To tutaj książę Mieszko wzniósł swój pałac, to tutaj utworzono pierwsze polskie biskupstwo i wzniesiono pierwsza katedrę a być może również w Poznaniu książę Mieszko I przyjął chrzest. Wielu zagadek historii zapewne nigdy nie poznamy, ale możemy odkryć ją lepiej odwiedzając miejsca, które łącza się historycznie z poznańską Wyspą Katedralną.
Poznajcie cztery kolejne miejsca, których historia w wielu miejscach splata się z losami poznańskiego Ostrowa Tumskiego i których poznanie, pozwoli Wam jeszcze lepiej odkryć historie początków państwa polskiego.
- Ostrów Lednicki – poznajcie z wpisu: Ostrów Lednicki. Najważniejsza wyspa w historii Polski!
- Brama Poznania – poznajcie z wpisu: Brama Poznania. Tu się Polska zaczęła!
- Poznańska Śródka – poznajcie z wpisu: Śródka w Poznaniu. Odradzająca się perełka!
- Wzgórze Lecha w Gnieźnie – poznajcie z wpisu: Wzgórze Lecha w Gnieźnie: katedra, skarbiec i 1000 lat historii!
Ale nie ograniczajcie się wyłącznie do miejsc, których historia łączy się z Ostrowem Tumskim w Poznaniu. Sama stolica Wielkopolski to miasto pełne atrakcji, których są dosłownie setki! Zebrałem je dla Was na stronie – Poznań. Atrakcje i najciekawsze miejsca
Wszystkie najważniejsze zabytki, muzea, parki, atrakcje, dzielnice i instamiejsca warte zobaczenia, zebrane w jednym miejscu!
Wykaz źródeł
- oficjalna strona internetowa Parafii Archikatedralnej w Poznaniu, link, dostęp z dn. 13.05.2024,
- wpis Ostrów Tumski na oficjalnej stronie internetowej Miasta Poznania, link, dostęp z dn. 14.05.2024,
- wpis Katedra (ul. Ostrów Tumski) na oficjalnej stronie internetowej Miasta Poznania, link, dostęp z dn. 14.05.2024,
- wpis Kościół Najświętszej Marii Panny in Summo (ul. Ostrów Tumski) na oficjalnej stronie internetowej Miasta Poznania, link, dostęp z dn. 14.05.2024,
- wpis pałac arcybiskupi w serwisie zabytek.pl, link, dostęp z dn. 13.05.2024,
- wpis Poznań – gród na Ostrowie Tumskim w serwisie medievalheritage.eu, link, dostęp z dn. 14.05.2024,
- wpis Ulica Księdza Ignacego Posadzego w serwisie poznan.fandom.com, link, dostęp z dn. 14.05.2024,
- wpis Bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu w serwisie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 13.05.2024,
- wpis Palatium w Poznaniu w serwisie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 13.05.2024,
