Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu. Tony stalowej historii!

Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu to ponad 100 pancernych pojazdów, pachnących smarem, paliwem i stalą, opowiadających niezwykłą historię wojskowości, pasjonatów przywracających im dawny blask oraz ludzi, który spędzili w nich wiele godzin swojej służby, będąc obrońcami swoich krajów, narodów czy wartości. Poznajcie to wyjątkowe muzeum, posiadające najprawdopodobniej największą w Polsce kolekcję pojazdów wojskowych z różnych krajów. Wśród nich wiele nadal będących “na chodzie” a także wiele unikatów, również w skali całego świata!

Podstawowe informacje o Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu

Nieprzypadkowo Muzeum Broni Pancernej znajduje się w Poznaniu. To tutaj krótko po II wojnie światowej w dawnych koszarach artyleryjskich przy ulicy Golęcińskiej, powołano Oficerską Szkołę Broni Pancernej i Wojsk Samochodowych, w której na potrzeby słuchaczy zgromadzono kilka pojazdów wojskowych, tworząc niewielką kolekcję do celów dydaktycznych. To ona dała początek dzisiejszemu muzeum. Tradycje Szkoły Oficerskiej kontynuuje obecnie Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu, bliskie mojej rodzinie, ponieważ wykładał w niej brat mojego dziadka – ppłk dr Jerzy Łochyński.

Historia Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu

Jak już wspomniałem początki gromadzenia pojazdów pancernych w Poznaniu sięgają lat 60. XX wieku, kiedy to przy poznańskiej Oficerskiej Szkole Broni Pancernej tworzono kolekcje pojazdów jako pomoc dydaktyczną. Pierwsze eksponaty zbierano na terenie koszar szkoły na poznańskim Golęcinie, ale już w 1964 roku wybudowano w tym celu specjalną halę o powierzchni ok. 750 metrów kwadratowych. Ekspozycja pełniła swoją dydaktyczną funkcję aż do momentu rozwiązania Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Pancernych, czyli do roku 1993.

W miejsce Wyższej Szkoły Oficerskiej powołano Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych, funkcjonujące do dzisiaj, gdzie zebrane pojazdy włączono do ekspozycji Sali Tradycji CSWL, które już wtedy potocznie nazywano muzeum broni pancernej. Dopiero w 2015 roku Sala Tradycji została przekształcona w jednostkę muzealną i przyjęta pod pieczę Muzeum Wojska Polskiego. Od 2019 roku Muzeum Broni Pancernej mieści się w nowym kompleksie budynków na poznańskiej Woli, wyremontowanych i dostosowanych specjalnie do jego potrzeb.

Lokalizacja Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu

Muzeum Broni Pancernej znajduje się na tyłach lotniska Poznań Ławica, na poznańskiej dzielnicy Wola, w zachodniej części miasta.

Dojazd do muzeum możliwy jest ulicą 3 Pułku Lotniczego, która znajduje się przy jednej z głównych ulic wlotowych do miasta od zachodu – ul. Dąbrowskiego.

Komunikacja, dojazd i parking

Z racji położenia, najwygodniej do muzeum dojechać własnym samochodem. Dla zmotoryzowanych gości przygotowano duży i darmowy parking na około 50 samochodów i 6 autokarów.

Do muzeum możecie dojechać również miejską komunikacją autobusową. Najbliższy przystanek autobusowy Tatrzańska znajduje się na ul. Dąbrowskiego, około 350 metrów od wejścia do muzeum. Aktualny rozkład jazdy znajdziecie na stronie internetowej Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu. W pobliżu muzeum nie ma linii tramwajowych, dlatego nie dotrzecie w jego okolice jedną z poznańskich bimb.

Oczywiście do muzeum możecie dojechać również rowerem, korzystając np. ze ścieżek rowerowych w ciągu ul. Dąbrowskiego.

Zwiedzanie i bilety

Zwiedzanie Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu jest możliwe po uprzednim zakupieniu biletów wstępu. Kasa biletowa znajduje się w budynku, stojącym obok pawilonów muzealnych (kierują do niego drogowskazy) lub online (szczegóły na stronie internetowej MBP). Cena biletów wynosi około kilkudziesięciu złotych za bilet normalny dla 1 osoby. W sprzedaży dostępne są również bilety ulgowe a dodatkowo warto wspomnieć, że w każdy wtorek wstęp do muzeum jest bezpłatny.

Muzeum zwiedzamy samodzielnie, podążając wytyczoną ścieżką zwiedzania. Na trasie rozmieszczeni są pracownicy muzeum, którzy chętnie udzielają szerszych informacji i ciekawie opowiadają o eksponatach. Czas zwiedzania to średnio 2 godziny, podczas których jesteście w stanie z grubsza poznać wszystkie prezentowane pojazdy oraz przygotowane przy nich informacje. Osoby szczególnie zainteresowane tematyką broni pancernej powinny zarezerwować sobie ok. 3-4 godzin. Więcej szczegółów dot. biletów, zwiedzania znajdziecie na stronie internetowej Muzeum Broni Pancernej.

Poznajcie Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu

Czas przejść do tego, na co pewnie wszyscy czekacie – prezentację wystawy i ekspozycji Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu. Muzeum w swoich zbiorach posiada już około 100 pojazdów oraz setki mniejszych eksponatów, które prezentowane są w 4 pawilonach oraz na ekspozycji zewnętrznej, zlokalizowanej tuż przy nich. Ekspozycja muzeum nie jest stała i delikatnie zmienia się w czasie, głównie za sprawą pozyskiwania nowych eksponatów czy wypożyczeń muzealnych pojazdów na cele realizacji filmów, wydarzeń, inscenizacji itp.

Każdy z pojazdów ma swoją unikatową historię i niewątpliwie zasługuje na chwilę Waszej uwagi. Ja przybliżę Wam jedynie kilkadziesiąt z nich, tych które najbardziej mnie zaciekawiły i przykuły moją uwagę. Gdybym chciał opisać i przybliżyć Wam wszystko co będziecie mogli zobaczyć odwiedzając Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu, musiałbym napisać książkę. W dodatku kilkutomową… Kolejną sprawą jest cel mojego wpisu, którym jest nie inwentaryzacja muzealnych zbiorów a przede wszystkim zaciekawienie nimi i przekonanie Was do odwiedzenia poznańskiego muzeum. Dlatego odkrywanie pozostałych zbiorów, pozostawię Wam, kiedy już będziecie na miejscu:)

Pulpity informacyjne i elementy ekspozycji

Dzięki przygotowanym przez twórców wystawy elementom informacyjnym, spacerowanie wśród tych pancernych potworów może być również ciekawą lekcją historii oraz wojskowości.

Przy każdym pojeździe znajdziecie pulpit informacyjny. Przy szczególnie cennych eksponatach znajdziecie również dotykowe ekrany multimedialne. Całość uzupełniają duże pylony, plansze, tablice oraz opiekunowie wystawy, którzy również chętnie Wam o niej opowiedzą.

Pawilon A. Broń pancerna do 1939 roku

Pierwszy z czterech pawilonów przybliża nam broń pancerną z początku XX wieku oraz czasu, kiedy odradzała się Rzeczpospolita Polska.

“Poznańczyk” i Renault FT-17… ze styropianu!

Pierwszymi pojazdami pancernymi, które poznamy na muzealnej ekspozycji będą konstrukcje, liczące sobie już ponad 100 lat. To rosyjski samochód pancerny Austin-Putiłow, przemianowany przez Polaków na “Poznańczyka”. Jego replikę z 2013 roku zobaczymy niemal od razu po otwarciu drzwi pawilonu “A”. Obok niego stoi jedna z najbardziej przełomowych konstrukcji w historii pojazdów pancernych – Renault FT, która jest niestety jedynie styropianową makietą. Skonstruowano go w 1916 roku we Francji a jego obrotowa wieża oraz konstrukcja, do dzisiaj uznawana jest za klasyczną.

Renault FT był pierwszym czołgiem na wyposażeniu Wojska Polskiego, dlatego poznańskie muzeum liczy że uda się pozyskać oryginalny czołg FT lub zbudować jego wierną replikę. Obok nich na chwilę uwagi zasługuje jeszcze armata Feldkanone 96 neuer Art z 1907 roku. Właśnie taką armatę zdobyli podczas walk Powstańcy Wielkopolscy, którzy następnie m. in. przy jej użyciu walczyli o pobliskie lotnisko Ławica.

Vickers E “polski”

Miałem sporo szczęścia, bo w Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu mogłem z bliska zobaczyć Vickersa E w polskiej wersji, który w stolicy Wielkopolski prezentowany jest przed ograniczony, zdecydowanie za krótki czas. Niestety za jakiś czas zostanie on przewieziony do powstającego obecnie nowego gmachu Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

Vickers E “polski” to ważący około 8 ton czołg lekki, zmodernizowany pod wymagania Wojska Polskiego. Wnioski z używania Vickersów, były punktem wyjścia do skonstruowania wysoko cenionego i bardzo dobrego jak na swoje czasy, polskiego czołgu 7TP.

“Rudy”

Nie ma jednak bardziej “polskiego” czołgu niż filmowy “Rudy”. Czołg T-34, który znajduje się w zbiorach Muzeum Broni Pancernej, nim trafił na plan serialu “Czterej pancerni i pies” brał udział w bitwie o Poznań i został trafiony na terenie jednej z dzisiejszych dzielnic miasta – Krzesiny. Nie doczekał się naprawy ale został przekształcony w egzemplarz szkoleniowy, w związku z tym wycięto w jego pancerzu kilka otworów.

W połowie lat 60. trafił na plan serialu o dzielnych pancerniakach i ich psie Szariku. Wtedy powiększono otwory, by możliwe było zrealizowanie ujęć wewnątrz czołgu. Praktycznie wszystkie ujęcia w serialu z wnętrza “Rudego”, pochodzą właśnie z tego czołgu.

Po zakończeniu scen filmowych wstawiono go do rodzącego się wtedy Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu. Nie był to jedyny T-34, który grał w sławnym serialu. W rzeczywistości aż 9 czołgów z całej Polski wcieliło się w rolę “Rudego”, spośród nich dwa przetrwały do naszych czasów.

Kącik polskich lotników w RAF

Pośród pancernych pojazdów, w szczególny sposób na wystawie Muzeum Broni Pancernej upamiętniono polskich pilotów, którzy w czasie II wojny światowej służyli w strukturach brytyjskiego Royal Air Force.

Centralne miejsce ekspozycji zajmuje samochód Hillman Minx Magnificent w malowaniu dywizjonu 303 (nr RAF 184835), wokół którego prezentowane są m. in. mundury polskich lotników, naszywki i oznaczenia.

Pozostałe pojazdy w pawilonie

Pierwszy pawilon pełen jest ciekawych pojazdów, spośród których należy wspomnieć o replice wozu pancernego wz. 34, niszczycielu czołgów Jackson M36, czołgu średnim Centaur Mk. I, samochodzie terenowym Ford GPW, ciężarówce kanadyjskiego wzoru wojskowego czy również kanadyjskim samochodzie rozpoznawczym GM “Fox”.

Kanadyjski wóz opancerzony FOX, który był wykorzystywany m. in. przez 15 Pułk Ułanów Poznańskich w Armii Generała Andersa. Pojazd z poznańskiego muzeum jest jedynym takim pojazdem w Polsce, w dodatku na chodzie.

W pierwszej części ekspozycji znajdziecie również wystawę “Pancerne skrzydła”, poświęconą wydarzeniom związanym z wyzwoleniem przez 1. Dywizję Pancerną gen. Stanisława Maczka belgijskich miast w 1944 roku.

Pawilon B. Broń pancerna w czasie II wojny światowej

Przechodzimy do kolejnego pawilonu, w który niemal dosłownie, będziemy mogli odbyć spacerem pod lufami pojazdów z okresu II wojny światowej.

Niszczyciel czołgów SU-85M

Pierwszym z pojazdów, który chciałbym Wam przybliżyć z drugiej części ekspozycji jest zmodernizowana wersja niszczyciela czołgów – SU-85M. Jest to jedyny zachowany egzemplarz na świecie, spośród 315 wyprodukowanych sztuk.

Podczas II wojny światowej prezentowany egzemplarz służył w 28 Pułku Artylerii Samobieżnej Wojska Polskiego. W tle na drugim zdjęciu widzicie kolejnego bohatera wpisu – działo SU-76M.

Działo samobieżne SU-76M

Na swoich pojazdach pisali oni parszywe, propagandowe hasła by odwrócić uwagę opinii publicznej od obarczania winą za mord katyński Rosjan i skierować podejrzenia w stronę Niemców. Właśnie dlatego na osłonie jarzma armaty tego pojazdu widać napis “Zemsta za Katyń“…

Wśród żołnierzy zwany był “bratnią mogiłą” ponieważ wieżyczka była na półotwarta i chroniona tylko cienkim pancerzem, co powodowało że był to bardzo łatwy cel dla przeciwnika.

Kolejny niszczyciel czołgów – SU-100

Poznajcie kolejnego radzieckiego niszczyciela czołgów – SU-100. W całej Polskiej armii były jedynie dwa pojazdy tego typu. Pojazd, który można zobaczyć w Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu może pochwalić się wyjątkową historią, wyróżniającą go spośród innych zbiorów muzeum. Został on odnaleziony przez Pana Janusza Raua, który podczas swojej służby wojskowej w Żaganiu, szkolił się właśnie na tym egzemplarzu SU-100!

Po wykonaniu szeregu prac remontowych, udało się przywrócić go do stanu jezdnego. Dzięki tym pracom, po 50 latach Pan Janusz mógł ponownie jechać nim w uroczystej defiladzie, zorganizowanej na terenie koszar Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu.

SD.KFZ.6 (Sonderkraftahrzeug 6) odnaleziony w okolicach Pyzdr

Półgąsienicowy ciągnik SD.KFZ.6, który możecie zobaczyć w Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu, to żywa historia odnalezienia, wydobycia i generalnego remontu wręcz rekonstrukcji pojazdu z czasów II wojny światowej. Znaleziono go niedaleko wielkopolskich Pyzdr, które same w sobie są bardzo ciekawą okolicą (przeczytajcie: Najciekawsze atrakcje w okolicach Pyzdr!). Wydobyto go w 2011 roku ze starorzecza Warty w okolicach Białobrzegów, gdzie zatonął podczas próby przeprawy po lodzie. Po wydobyciu był w opłakanym stanie, tak tragicznym, że trudno było stwierdzić co to za typ pojazdu.

Wyremontował go, praktycznie od podstaw Pan Artur Zys z Pławiec wraz ze swoimi współpracownikami i przyjaciółmi. Ostatecznie doprowadzili go zarówno do rewelacyjnego stanu wizualnego jak i stanu jezdnego. Ukłony!

Czołg średni Pz.Kpfw. III N

Po sąsiedzku, dosłownie bok w bok stoi niemiecki czołg Pz.Kpfw. III (Panzerkampfwagen III). Do poznańskiego muzeum przekazało go Norweskie Muzeum Wojskowe w Oslo. W chwili przekazania czołg był w fatalnym stanie, który za sprawą polskich mechaników udało się zdecydowanie poprawić. Czołg wyremontowano, przywrócono mu dawny wygląd oraz pełną sprawność.

Ciekawostką jest fakt, że dokładnie ten egzemplarz w czasie II wojny światowej brał udział w największej bitwie pancernej w historii – bitwie na Łuku Kurskim.

Legendarny T-34

Przejdźmy dalej do kolejnego na muzealnej ekspozycji, radzieckiego czołgu T-34. To pierwsza jego wersja, wyposażona w armatę średnicy 76 mm. Dla Rosjan to symbol porażki, ponieważ to właśnie ten typ czołgu podczas napaści Niemiec na ZSRR w 1941 roku, był szczególnie często niszczony, mimo że uznawany był wtedy za najlepszy czołg średni na świecie. Powodem strat tych pojazdów była po prostu błędna i nieodpowiednia taktyka.

Pojazd, który możecie zobaczyć w poznańskim muzeum podczas swojej służby walczył m. in. w bitwie pod Stalingradem. Został podczas niej uszkodzony i trafił do zakładów naprawczych. Po naprawie został skierowany do 3 Szkolnego Polskiego Pułku Czołgów gdzie był do końca II wojny światowej. Później trafił do szkoły oficerskiej pancerniaków w Poznaniu.

Pozostałe pojazdy w tej części ekspozycji

Na początek kolejny typ T-34, tym razem z lufą średnicy 85 mm, który jest najstarszym jeżdżącym egzemplarzem tego typu w Polsce. Był na wyposażeniu II Polskiej Brygady Pancernej i od styczna 1945 roku walczył na frontach II wojny światowej. Obecnie często bierze udział w czasie inscenizacji Bitwy o Poznań, która odbywa się w lutym każdego roku na poznańskiej Cytadeli.

Dalej na pewno warto zatrzymać się przy jednym z najcenniejszych skarbów muzeum – dziale STUG IV (Sturmgeschütz IV), które może pochwalić się niesamowitą historią. Wydobyto je w 2008 roku z spod dna rzeki Rgilewki (w Grzegorzewie, pomiędzy Kołem a Kutnem), gdzie na głębokości około 4 metrów pod dnem rzeki zalegał przez dziesiątki lat. Zlokalizowała je grupa pasjonatów, która następnie wykonała ogrom pracy by je wydobyć. Po wydobyciu okazało się, że jest w tragicznym stanie, dlatego jego remont trwał około roku. Dzięki tytanicznej pracy osób zaangażowanych w jego remont, dzisiaj cieszy zarówno oczy jak i uszy, ponieważ jest jedynym jeżdżącym i turkoczącym egzemplarzem na świecie (spośród wszystkich około 1100 wyprodukowanych egzemplarzy). Zachował się w nim nawet oryginalny silnik Maybacha, który udało się ożywić po latach zalegania w mule!

Spośród pozostałych pojazdów drugiego pawilonu muzeum wspomnę o niezwykle cennym dla muzeum, egzemplarzu lekkiego czołgu T-70 oraz ciężkim czołgu IS-2, jedynym w Polsce jeżdżącym czołgu tego typu, nazwanym na cześć Józefa Stalina (IS – Iosif Stalin).

Pawilon C. Broń pancerna do 1990 roku

Wojsko Polskie w czasach PRL niestety u dużej mierze polegało na tym co dostało od “mateczki” ZSRR… A Rosjanie na pewno nie dzielili się z nami najlepszym swoim sprzętem, przez co do Ludowego Wojska Polskiego trafiał często sprzęt drugiego gatunku, eksperymentalny czy po prostu strego typu. Kilka przykładów takich pojazdów, możecie zobaczyć w trzeciej części ekspozycji Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu.

Latający czołg – ASU-85

Poznajcie pierwszy pojazd trzeciego pawilonu – lekkie działo samobieżne ASU-85, które ważyło jedynie… około 16 ton. Zaprojektowanie tego pojazdu w taki sposób, by jego waga była niewielka a konstrukcja kompaktowa (jak na pojazd pancerny), umożliwiało wykorzystywanie go jako wsparcie dla jednostek powietrzno-desantowych.

Mówiąc wprost, zrzucano go we wczesnej fazie operacji desantowej z samolotu lub helikoptera na specjalnej platformie wyposażonej w spadochrony. Testowano również jego zrzut z załogą w środku, co nie skończyło się dobrze dla załogi… Wykorzystywany przez polskie jednostki rozpoznawcze i powietrzno-desantowe.

BTR-60PB – jeździło nim ZOMO…

Stojący za ASU-85 transporter opancerzony BRT-60PB choć jest pojazdem stworzonym z myślą o wsparciu wojsk piechoty, w Polsce używany był najpierw przez Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej (ZOMO) a później Policję.

Oddziały ZOMO zostały stworzone do cyt. „likwidacji zbiorowych naruszeń porządku publicznego” a głównym powodem ich powołania, były wydarzenia Poznańskiego Czerwca w 1956 roku, które możecie poznać w wyjątkowym i poruszającym Muzeum Poznańskiego Czerwca ’56, o którym przeczytacie w moim wpisie: Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956.

Oddziały wojska zamiast BRT korzystały z polskiego odpowiednika – SKOT-a, o którym w dalszej części wpisu.

Czołg T-55A – gwiazda filmowa

Kolejnym pojazdem jest czołg T-55A, który jest szczególną pamiątką dla Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu. Choć ten typ czołgu jest najliczniej wyprodukowanym czołgiem w historii (blisko 100 000 egzemplarzy), poznański eksponat jest jedyny w swoim rodzaju.

Ten pancerny potwór waży ponad 36 ton a załogę chronił pancerz o grubości 100 mm. Najciekawsza jest jednak jego kariera filmowa, ponieważ czołg zagrał już w kilku filmach, spośród których na pewno najbardziej znanym był “Most Szpiegów” (2015) w reżyserii Stevena Spielberga.

Tej roli zawdzięcza swoje nietypowe malowanie, które zostało stworzone właśnie na potrzeby filmu “Most Szpiegów”. Dodatkowo na wieży czołgu swoje autografy złożyli reżyser filmu – Steven Spielberg oraz Janusz Kamiński – polski operator filmowy, dwukrotny zdobywca Oscara, autor zdjęć do filmu.

Pływający transporter TOPAS

Ogółem powstało ponad 2500 tych pojazdów w różnych wariantach. Polska zakupiła około 140 tych pojazdów, które trafiły na wyposażenie 7 Łużyckiej Dywizji Desantowej (później przemianowanej na 7 Brygadę Obrony Wybrzeża).

W Wojsku Polskim pełniły służbę aż do 1994 roku, kiedy to zostały wycofane z użycia równolegle z rozwiązaniem brygady w której służyły.

SKOT 2-AP

SKOT 2-AP to polska wersja rozwojowa kołowego transportera piechoty rodem z Czechosłowacji – OT-64. Jego montaż odbywał się w Fabryce Samochodów Ciężarowych w Lublinie, w większości z podzespołów polskiej produkcji.

Przez 8 lat produkcji, z taśmy montażowej zjechało około 2500 pojazdów, które następnie wchodziły na wyposażenie polskiego wojska.

SKOT-a wystawionego w Muzeum Broni Pancernej możecie obejrzeć niemal z każdej strony a także zajrzeć do jego wnętrza w którym mieściło się aż 12 żołnierzy piechoty.

Multimedialny T-34-85

Na końcu 3 pawilonu waszej uwadze na pewno nie umknie, multimedialna prezentacja wyświetlana na kolejnym egzemplarzu czołgu T-34.

Multimedialny pokaz przybliża nam przede wszystkim budowę tego legendarnego czołgu XX-wieku. Muszę przyznać, że prezentuje się ona nie tylko bardzo widowiskowo ale zdecydowanie pomaga zrozumieć czasami zawiłe dla laików technikalia.

Smaczku dodaje fakt, że za tło prezentacji służy polski T-34, wyprodukowany w Zakładach Mechanicznych “Łabędy” w Gliwicach.

Pozostałe pojazdy w pawilonie

Oczywiście to nie wszystkie pojazdy, które możecie zobaczyć z bliska w trzeciej z hal ekspozycyjnych. Z pozostałych pojazdów na pewno warto zwrócić uwagę na wspomniany już pływający czołg PT-76, który również, jako jedyny egzemplarz w kraju jest na chodzie.

Wielu z Was może zaciekawić również szereg wozów opancerzonych, np. bojowy transporter rozpoznawczy BTR-152, który trafił do muzeum w 1998 roku, po wcześniejszej służbie w milicji i policji czy lekki, pływający samochód pancerny BRDM-2.

Pawilon D. Współczesna broń pancerna

Ostatni pawilon to wystawa sprzętów, które służyły w czasach nam najbliższych. Znajdziecie w nim nie tylko uzbrojone po zęby czołgi i ich niszczyciele ale również inne pojazdy, które mogą okazać się smakowitym kąskiem dla wielu z Was.

Kolekcja limuzyn opancerzonych

Na początek kilka pancernych samochodów. Jako pierwszy ZiŁ-111 D – jedyny na świecie, całkowicie oryginalny i w pełni sprawy. Korzystali z niego komunistyczni przywódcy, szczególnie podczas uroczystych defilad. Zresztą sam samochód miał specjalny panel, swego rodzaju tempomat, który ułatwiał kierowcy jazdę w tempie defiladowym.

Obok niego stoi prezydenckie Volvo 760 GLE, które zostało zakupione za czasów gen. Jaruzelskiego. Samochód posiadał pancerne szyby oraz ekskluzywne wyposażenie a jeździli nim m. in. prezydenci: Lech Wałęsa oraz Aleksander Kwaśniewski. Ostatnią limuzyną jest samochód gen. Jaruzelskiego – Peugeot 604 TI. Zagrał on również w filmie, polskim kryminale z lat 90. ubiegłego stulecia – Psach w reżyserii Władysława Pasikowskiego.

Ogromny M88

M88 to wóz wsparcia technicznego, który jest chyba największym pojazdem w zbiorach Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu. Przy stojących po sąsiedzku limuzynach, które wcale nie są małe, wydaje się po prostu ogromny!

Ten stalowy potwór waży około 50 ton i robi kolosalne wrażenie. Produkowany od lat 50. XX wieku i używany przez US Army w wielu konfliktach zbrojnych, m. in. podczas wojny w Wietnamie czy I wojny w Zatoce Perskiej. Mimo, że jest wozem wsparcia technicznego, który przede wszystkim ma zapewnić pomoc techniczną oraz zdolność ewakuacji uszkodzonych czołgów z pola walki, posiada również skromne uzbrojenie i pancerz o grubości nawet 25 mm. Po kilku modyfikacjach, nadal używany w wielu armiach świata.

Pojazdy, z nieco mniejszym pancerzem!

W ostatnim pawilonie, pośród ciężkich i zabezpieczonych grubym pancerzem pojazdów znajdziecie również mniej pancerne a równie ważne pojazdy wojskowe.

Patrol saperski z Tarpanem Honkerem!

Choć wielu z nas zapewne kojarzy Tarpana głównie z uniwersalnym dostawczakiem jeżdżącym po polskiej wsi w latach 90. ubiegłego stulecia, o czym możecie się przekonać m. in. w Muzeum Tarpana w Szreniawie, Tarpan Honker w Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu będzie dla Was zaskoczeniem!

Jego nazwa pochodzi od kryptonimu polskiego ataku na Monte Cassino w 1944 roku. Początkowo Tarpany produkowano w Poznaniu, w dzisiejszej fabryce Volkswagena na Antoninku a w późniejszych latach w Lublinie. Produkowany był w dziesiątkach różnych wersji, m. in. takiej, jaką możecie zobaczyć na wystawie muzeum, na którą trafił w 2011 roku po służbie w oddziałach saperskich.

Mobilny węzeł łączności

Pojazd powstał w 1962 roku i umożliwiał łączność nawet na dystansie 40 kilometrów. Muzeum pozyskało go w 2014 roku.

Siła ognia! Potężne czołgi naszych czasów

Pozostałą powierzchnię pawilonu “D” zajmują potężne, stalowe pojazdy głównie z okresu zimnej wojny. Wśród nich m. in. polski ciągnik gąsienicowy MTS-306, amerykańskie czołgi M47 Patton i M60A1 Patton.

Pod koniec pawilonu znajdziecie również samobieżną haubicę “Goździk” kalibru 122 mm, która jako jedna z nielicznych na świecie mogła pokonywać przeszkody wodne.

T-72 – czołgi, które przekazaliśmy walczącej Ukrainie!

Na samym końcu znajdują się dwa T-72, czyli czołgi, które jeszcze do niedawna służyły w Wojsku Polskim i pewnie służyły by nadal, gdyby nie agresja Rosji na Ukrainę w 2022 roku. W zbiorach muzeum są dwa czołgi tego typu. Pierwszy z nich to podstawowy czołg typu T-72, ważący około 40 ton, posiadający pancerz o grubości 205 mm i armatę kalibru 125 mm.

Drugi to T-72M2D “Wilk”, czyli prototyp znaczącej polskiej modernizacji, która później została nazwana PT-91 “Twardy”. W polskim wojsku, czołgów PT-91 było ponad 280.

Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę, wiosną 2022 Polska przekazała Ukrainie ponad 200 czołgów T-72, wspierając w ten sposób jej wysiłek obronny przed rosyjską napaścią.

Co jeszcze możecie zobaczyć w pawilonach poza pojazdami?

Poza pancernymi pojazdami oraz innymi cudami techniki wojskowej na muzealnej ekspozycji możecie zobaczyć jeszcze wiele innych, równie ciekawych eksponatów.

W pierwszym pawilonie, pośród najstarszych pojazdów i eksponatów możecie obejrzeć niesamowicie realistyczne makiety – dioramy, przedstawiające wybrane sceny z walki Polaków na różnych frontach, m. in. walki 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka w 1944 roku.

Oprócz tego w gablotach znajduje się wiele innych eksponatów, takich jak np. uzbrojenie, amunicja, wyposażenie pojazdów czy osobiste przedmioty załóg, które znajdowały się w wydobytych pojazdach np. Stug-u IV.

Ekspozycja zewnętrzna

Kolekcja pojazdów zgromadzonych przez Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu liczy już ponad 100 pojazdów. Nie wszystkie udało się zmieścić w zamkniętych pawilonach dlatego też zadaszono przestrzeń między nimi, by również to miejsce mogło być wykorzystane jako przestrzeń ekspozycyjna.

Jeszcze więcej stalowych potworów!

Na zewnątrz prezentowane jest kolejne kilkadziesiąt pojazdów pancernych, spośród których na mnie największe wrażenie zrobiła armata samobieżna 2S7 Pion o kalibrze 203 mm! W Wojsku Polskim armata ta służyła w latach 1986 – 2006 a ciekawostką jest fakt, że działa te wykorzystywane są obecnie w działaniach wojennych na terenie Ukrainy przez obie walczące strony.

Oprócz potężnej armaty na zewnątrz znajdziecie również czołg Centurion MK 5/2, samochód opancerzony BRDM-2 czy BTR-152W1. Wiele z pojazdów na zewnątrz, jest w gorszym stanie niż te prezentowane w pawilonach i zapewne czekają na swój remont.

Stalowe pojazdy na torach

Przed wejściem na część ekspozycyjną znajdują się jeszcze dwa obiekty, na które na pewno zwrócicie swoją uwagę przybywając do Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu.

Pierwszym z nich jest przepiękny parowóz TP3-36, który okazale prezentuje się na zbudowanej na terenie muzeum bocznicy. Parowóz liczy sobie już grubo ponad 100 lat, bo powstał w 1913 roku. Rozpędzał się do 55 km/h i przez wiele lat służył polskim kolejarzom, do których trafił do I wojnie światowej.

Za parowozem stoi tender i kolejny z eksponatów – wagon szturmowy z pierwszego polskiego pociągu pancernego. Wagon pochodzi z oryginalnego składu pociągu pancernego sprzed 1924 roku.

Wydarzenia w muzeum

Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu to nie tylko stateczna ekspozycja ale również liczne wydarzenia, pikniki czy pokazy organizowanie w ciągu całego roku.By nie przegapić żadnego z nich warto odwiedzać regularnie stronę internetową muzeum lub obserwować profil muzeum w serwisie Facebook, gdzie znajdziecie najbardziej aktualne informacje z życia placówki.

Bibliografia

• oficjalna strona internetowa Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu – www.muzeumbronipancernej.pl, link, dostęp z 26.11.2022,
• film Z Arsenału MWP: Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu część 1/2 na kanale Muzeum WP w serwisie YouTube, link, dostęp z dn. 26.11.2022,
• film Z Arsenału MWP: Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu część 2/2 na kanale Muzeum WP w serwisie YouTube, link, dostęp z dn. 26.11.2022,
• film Wydobycie Sd.Kfz. 6 na kanale TheMattajah w serwisie YouTube, link, dostęp z dn. 26.11.2022,
• film Wydobycie StuGa – Grzegorzew, lipiec 2008 // Stug IV recovery, Grzegorzew, July 2008 na kanale Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu w serwisie YouTube, link, dostęp z dn. 26.11.2022,
• film Unikalny STUG IV i inne skarby Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu na kanale Obywatel JC w serwisie YouTube, link, dostęp z dn. 26.11.2022,
• film Tajemnice prezydenckich limuzyn (napisy) na kanale Obywatel JC w serwisie YouTube, link, dostęp z dn. 27.11.2022,
• film Brał udział w największej bitwie pancernej świata na kanale WTK w serwisie YouTube, link, dostęp z dn. 27.11.2022,
• film Nowe wozy z II wojny światowej w Muzeum Broni Pancernej. “Foxa” uratowano w ostatniej chwili! na kanale WTK w serwisie YouTube, link, dostęp z dn. 27.11.2022,
• wpis Czołgi Renault FT-17 w polskiej służbie na stronie derela.pl, link, dostęp z dn. 27.11.2022,
• wpis „Czołg zwycięstwa – Renault FT-17” w Muzeum WP na stronie internetowej Muzeum Wojska Polskiego, link, dostęp z dn. 27.11.2022,
• wpis Czołg lekki 7TP – konstrukcja swoich czasów na stronie historia.org.pl, link, dostęp z dn. 27.11.2022,
• artykuł Pasjonaci z Poznania chcą zbudować czołg FT-17 dla Muzeum Broni Pancernej w serwisie gloswielkopolski.pl, link, dostęp z dn. 27.11.2022,
• wpis Wspominaliśmy bohaterów niepodległości na stronie internetowej Gminy Brodnica, link, dostęp z dn. 27.11.2022,
• wpis „Pancerne Skrzydła” w Poznaniu oficjalnie otwarte! na stronie internetowej Muzeum Wojska Polskiego, link, dostęp z dn. 28.11.2022,
• wpis IS-2 w serwisie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 28.11.2022,
• wpis Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej w serwisie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 28.11.2022,
• wpis M88 Recovery Vehicle w serwisie pl.wikipedia.pl, link, dostęp z dn. 28.11.2022,
• wpis IS-2 w serwisie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 28.11.2022,
• wpis T-71 w serwisie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 28.11.2022,
• wpis PT-91 Twardy w serwisie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 28.11.2022,
• wpis Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu w serwisie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 28.11.2022,
• wpis Ciężki ciągnik gąsienicowy MTS-306 na stronie opisybroni.pl, link, dostęp z dn. 28.11.2022,
• wpis 2S7 Pion na stronie opisybroni.pl, link, dostęp z dn. 28.11.2022,
• artykuł Bóg wojny wagi ciężkiej – 2S7 w działaniach na Ukrainie w serwisie defence24.pl, link, dostęp z dnia 28.11.2022,