Arboretum w Kórniku. Jeden z najpiękniejszych parków w kraju!

Arboretum w Kórniku to najstarszy ogród dendrologiczny w kraju, mogący pochwalić się również najbogatszą kolekcją roślin drzewiastych w tej części Europy! Kórnickie Arboretum to jednak nie tylko żywa encyklopedia drzew, krzewów, pnączy i krzewinek, będąca miejscem zdobywania wiedzy o drzewach z całego świata przez studentów i naukowców ale przede wszystkim fantastyczna atrakcja turystyczna, pełniąca jednocześnie funkcję przyzamkowego parku, co tylko dodaje mu wyjątkowości! Unikatowy park w Kórniku to miejsce słynące zarówno z pomnikowych drzew z całego świata jak i corocznego “festiwalu” barw i zapachów, podczas kwitnienia kórnickich magnolii, różaneczników i lilaków, przyciągających wiosną w to miejsce istne tłumy!

Arboretum w Kórniku. Podstawowe informacje

Arboretum w Kórniku to około 30-hektarowy park dendrologiczny, będący jedną z największych kolekcji roślin drzewiastych w Europie Środkowej! Kórnickie Arboretum to najstarsze spośród ponad 40 polskich ogrodów dendrologicznych, które może jednocześnie pochwalić się jedną z bogatszych w kraju kolekcją drzew, krzewów, krzewinek i pnączy. Obecnie na terenie kórnickiego parku rośnie ponad 3000 gatunków i odmian roślin!

Arboretum w Kórniku zlokalizowane jest nad brzegiem Jeziora Kórnickiego, pomiędzy centrum Kórnika i położonym bardziej na południe Bninem (dzielnicą miasta). Niezwykłość i malowniczość tego miejsca potęguje fakt, że kórnickie Arboretum jest jednocześnie parkiem przyzamkowym, okazałej rezydencji Działyńskich, przebudowanej przez nich w XIX wieku. Od 2011 roku zespół zamkowo-parkowy wraz z kościołem parafialnym w Kórniku został wpisany na listę Pomników Historii.

Historia Arboretum w Kórniku

Arboretum w Kórniku zostało założone w 1. połowie XIX wieku przez Tytusa Działyńskiego, ówczesnego właściciela Kórnika. To właśnie Tytus Działyński od 1826 rozpoczął zaczął przebudowę barokowych ogrodów z czasów Teofili Szołdrskiej-Potulickiej (znanej lepiej jako kórnicka Biała Dama) na zdecydowanie bardziej krajobrazowy ogród w formie parku w stylu angielskim. Regularny i uporządkowany ogród, zastąpił park o bardziej naturalnym układzie roślinności, swobodniejszym i mniej wymuszonym przebiegu alei w którym dodatkowo Działyński rozpoczął tworzenie kolekcji różnych gatunków i odmian drzew i krzewów z całego świata. Dzieło ojca – Tutusa Działyńskiego, kontynuował następnie jego syn – Jan Kanty Działyński. Początkowo po ślubie z Izabelą Czartoryską mieszkał w Gołuchowie, tworząc tamtejsze arboretum o którym możecie przeczytać w moim wpisie: Gołuchów jest jak z bajki! Poznajcie jego atrakcje!. Od 1861 roku, kiedy to zmarł Tytus Działyński objął we władanie dobra kórnickie, na które sprowadził setki kolejnych nietypowych gatunków roślin, chcąc stworzyć z kórnickiego parku “ogród botaniczny szkoły leśnej”.

Jan Działyński zmarł bezpotomnie w 1880 roku, przekazując dobra kórnickie swojemu siostrzeńcowi – Władysławowi Zamoyskiemu. Niestety Zamoyski w 1885 roku został wydalony ze względów politycznych z Prus do Francji, gdzie spędził blisko 40 kolejnych lat. Do Polski powrócił w 1920 roku, po zakończeniu I wojny światowej. Krótko przed swoją śmiercią, w 1924 roku przekazał dobra kórnickie, w tym kórnickie Arboretum narodowi polskiemu tworząc Fundację Zakłady Kórnickie. W latach 1923 – 26 w imieniu Zamoyskiego, dobrami kórnickimi zarządzał Wincenty Szymborski, ojciec Wisławy Szymborskiej – polskiej poetki, noblistki, urodzonej w Kórniku.

W roku 1933 powstała w kórnickim Arboretum pierwsza placówka naukowa. Dała ona początek Instytutowi Dendrologii Polskiej Akademii Nauk w Kórniku, który funkcjonuje do dnia dzisiejszego, będąc jednocześnie opiekunem kórnickiego Arboretum. Fundacja Zakłady Kórnickie istniała do 1952 roku, kiedy to została rozwiązana przez władze PRL. W latach 90. XX wieku podjęto działania mające wskrzesić fundację i kontynuować misję, nakreśloną przez Władysława Zamoyskiego w swoim testamencie. Zakłady Kórnickie restytuowano w 2001 roku, od kiedy funkcjonuje pod patronatem honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i prymasa Polski, kontynuując działania nakreślone przez założycieli i dawnych zarządców tego wyjątkowego ogrodu. Obecnie Arboretum w Kórniku posiada również status ogrodu botanicznego i jest niezwykle cennym obiektem badań naukowych. Arboretum Kórnickie to również miejsce, gdzie studenci odbywają swoje zajęcia z dendrologii a coraz liczniejsi turyści spełniają swoje podróżnicze cele, ponieważ kórnicki park dendrologiczny to obecnie również jedna z największych atrakcji turystycznych całego regionu.

Arboretum Kórnickie na mapie

Kórnik, w którym położony jest wyjątkowy ogród dendrologiczny znajduje się około 20 kilometrów na południowy-wschód od Poznania, stolicy Wielkopolski.

Samo Arboretum Kórnickie położone jest w centralnej części miasta, zajmując rozległy obszar pomiędzy ścisłym centrum miasta a najbardziej wysuniętą na południe dzielnicą miasta – Bninem. W jego północno-zachodniej części znajduje się pełen uroku, zabytkowy Zamek w Kórniku, tworzący wraz z Arboretum zespół pałacowo-parkowy.

Komunikacja i dojazd do Arboretum w Kórniku

W pobliżu kórnickiego Arboretum zlokalizowane są dwa przystanki komunikacji autobusowej: Kórnik / Pl. Niepodległości oraz Kórnik / Prowent n/ż. Zatrzymują się na nich autobusy komunikacji podmiejskiej (szczegółowy rozkład jazdy na stronach internetowych Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu) oraz autobusy dalekobieżne, obsługiwane przez PKS Poznań.

Dla zmotoryzowanych i poruszających się własnym samochodem najwygodniejszym sposobem dotarcia do Kórnika jest przebiegająca na północ od miasta droga ekspresowa S11 (przechodząca dalej w drogę krajową nr 11), którą dotrzecie m. in. do autostrady A2 (węzeł Poznań Krzesiny). Dodatkowo przez Kórnik przebiegają również drogi wojewódzkie w kierunku Mosiny i Śremu. Dzięki temu dojazd własnym samochodem do Kórnika jest bezproblemowy i komfortowy.

Parking

Najbliżej położony parking znajduje się na terenie zamkowym, przy wejściu do kórnickiego Zamku (bezpłatny). Z racji, że nie jest on duży w pobliżu przygotowano kolejne parkingi, m. in. na Prowencie (ul. Zamkowa, płatny) czy Placu Niepodległości (częściowo płatny, na wybranych miejscach obowiązuje Strefa Płatnego Parkowania). Dodatkowe bezpłatne miejsca parkingowe znajdziecie na uliczkach w centrum miasta m. in. Kolegiackiej, Kuśnierskiej czy Wojska Polskiego.

Bilety, zwiedzanie i godziny otwarcia

Wstęp na teren Arboretum w Kórniku jest możliwy po wcześniejszym zakupie biletów. Ceny biletów kształtują się na rozsądnym poziomie, ponieważ normalny bilet dla jednej osoby to koszt około 10-12 złotych. W sprzedaży dostępne są również bilety ulgowe, rodzinne i grupowe a dodatkowo dzieci do 5 lat mają bezpłatny wstęp do parku. Szczegółowy cennik biletów dostępny jest na stronie internetowej Instytutu Dendrologii PAN. Bilety można zakupić również online, dzięki czemu nie trzeba przed wejściem stać w kolejce do kasy, co jest dużą oszczędnością czasu, szczególnie w dni kiedy do Arboretum w Kórniku przyjeżdża najwięcej gości (długi weekend majowy oraz pozostałe weekendy maja i czerwca).

Arboretum Kórnickie otwarte jest codziennie, przez cały rok. Godziny otwarcia są różne w zależności od pory roku,dlatego warto je sprawdzić na stronach Instytutu Dendrologii PAN przed planowanym wyjazdem. Po Arboretum spacerujemy samodzielnie według własnego uznania, np. podążając jedną z przygotowanych ścieżek edukacyjnych. Istnieje również możliwość spacerowania po Arboretum w Kórniku w towarzystwie przewodnika (opcja dodatkowo płatna i konieczne jest wcześniejsze umówienie).

Najczęściej goście odwiedzający Arboretum Kórnickie zwiedzają je samodzielnie, odkrywając jego uroki podczas spaceru parkowymi alejkami. Dla wygody zwiedzających i lepszej orientacji, na terenie parku rozmieszczono tablice informacyjne i drogowskazy, które powinny pomóc Wam szybciej i łatwiej dotrzeć do najciekawszych miejsc parku oraz je poznać. Przyjeżdżając w to miejsce warto mieć zarezerwowane minimum 90 minut, które pozwoli Wam spokojnie przespacerować się po przyzamkowym parku w Kórniku.

Najciekawsze zakątki Arboretum w Kórniku

Skoro już wiecie jak dotrzeć, wejść i poruszać się po Arboretum w Kórniku, czas poznać jego najciekawsze zakątki. Oczywiście nie da się wymienić wszystkich miejsc wartych zobaczenia w kórnickim Arboretum nie pisząc o nim książki. Postaram się w tym wpisie wymienić choć kilka najważniejszych i najciekawszych miejsc w parku.

Pomnikowe i wyjątkowe drzewa

Zacząć wypada oczywiście od największych skarbów parku, czyli tysięcy drzew tworzących unikalną w skali Europy kolekcję dendrologiczną. Na terenie Arboretum w Kórniku odnajdziecie m. in. buki, olchy, lipy, dęby, klony, jesiony, sosny, jodły, cisy, graby i kilkaset kolejnych gatunków drzew, sprowadzonych do Kórnika z całego świata.

Szczególnie warto wspomnieć o takich okazach jak:

• rosnący nieopodal zamku miłorząb dwuklapowy, liczący sobie blisko 200 lat i będący najstarszym miłorzębem w kórnickim parku,
• potężny wiąz szypułkowy, wysoki na ponad 30 metrów,
• majestatyczny buk w okolicach zamku, będący jednym z najpiękniejszych i najstarszych drzew w Arboretum, którego wiek szacuje się na około 270 lat,
• wyjątkowej gruszy wierzbolistnej o szerokiej, kopulastej koronie ze zwisającymi gałęziami niczym u wierzby, która swoimi owocami zaskoczy każdego kto lubi obiecywać “gruszki na wierzbie“,
• pochodzący z Ameryki Północnej tulipanowiec, o kwiatach przypominających oczywiście tulipany, które można zobaczyć odwiedzając Arboretum Kórnickie w czerwcu,
• pomnikowe lipy rosnące w okolicach pawilonu parkowego, liczące sobie ponad 200 lat i mające około 30 metrów wysokości,
• wysokie drzewo metasekwoi chińskiej w północnej części parku, które mierzy ponad 20 metrów wysokości mimo, że ma dopiero około 70 lat!

Cypryśnik błotny

Natomiast jedno z kórnickich drzew zasługuje na specjalne wyróżnienie i nieco dłuższy opis. Cypryśnik błotny to nie tylko wyjątkowy i cenny okaz kórnickiej kolekcji ale również symbol tutejszego Arboretum. Drzewo to pochodzi z południowo-wschodnich rejonów Stanów Zjednoczonych, gdzie najczęściej rośnie w dolinach wielkich rzek, np. Missisipi.

Główna aleja

Głowna aleja Arboretum w Kórniku liczy ponad 600 metrów długości. Swój początek ma przy zamku i wiedzie idealnie prosto na południe w kierunku Bnina. Otwierają ją imponujące rozmiarem i starannie uformowane potężne bukszpany, rosnące niedaleko kórnickiego zamku.

Spacerując nią, szczególnie w połowie jej długości natraficie na najstarsze drzewa rosnące w kórnickim Arboretum, czuli około 300-letnie lipy drobnolistne. Pomnikowe i stare lipy uzupełniają równie okazałe graby, które razem z lipami tworzą tutaj podwójną aleję. To pomiędzy nimi wytyczona została najszersza z parkowych alei, bardzo lubiana przez spacerowiczów.

Lekcja botaniki dla każdego!

Arboretum w Kórniku to jedno z najlepszych miejsc w kraju, by odbyć fascynującą i ciekawą lekcję botaniki! Kórnickie Arboretum to nie tylko piękny park, idealny na spacer ale również żywa encyklopedia botaniki. W parku liczne drzewa i krzewy opisano etykietami, podobnie jak w ogrodach botanicznych, np. położonym niedaleko przepięknym Ogrodzie Botanicznym w Poznaniu o którym przeczytacie we wpisie: Ogród Botaniczny w Poznaniu. Najpiękniejszy ogród miasta!

Staw parkowy

W centrum parku znajduje się niewielki staw parkowy, który jest pozostałością po ogrodzie francuskim z XVIII wieku. Otaczają go grupy różnych drzew, w tym kilkanaście, blisko 100-letnich cypryśników błotnych.

Szczególnie efektownie to miejsce prezentuje się jesienią, kiedy igły cypryśników przebarwiają się na kolor czerwonobrązowy, tworząc niesamowitą scenerię. Dodatkowego uroku dodają pływające po parkowym stawie kaczki.

Magnolie, różaneczniki i lilaki

Bogata kolekcja drzew i krzewów w kórnickim Arboretum to bez wątpienia powód do dumy i rozgłosu, jednak turyści docenili w tym miejscu przede wszystkim obficie kwitnące wiosną magnolie, różaneczniki i lilaki.

Choć najbardziej zachwycają ich przepiękne, kolorowe kwiaty są one również cennymi okazami botanicznymi, ponieważ niektóre z kórnickich magnolii drzewiastych liczą sobie ponad 150 lat a dodatkowo spotkacie tutaj bardzo rzadkie odmiany tych pięknych roślin. By zobaczyć je w pełnej okazałości musicie przyjechać do Arboretum w Kórniku, w porze ich kwitnienia. Orientacyjne pory kwitnienia najbardziej znanych kórnickich piękności to:

• magnolie – przełom kwietnia i maja (długi weekend majowy),
• lilaki – połowa maja,
• różaneczniki – 2. połowa maja,

Nowe Arboretum w Kórniku

Skoro przeszliśmy już do zachwycających kwiatów kórnickiego Arboretum, to nie wypada nie wspomnieć o Nowym Arboretum które w majowe weekendy również zostaje udostępnione dla zwiedzających. Znajdziecie tam przede wszystkim obficie kwitnące lilaki, które dodatkowo niesamowicie intensywnie pachną!

Na przełomie maja i czerwca Nowe Arboretum to miejsce gdzie możecie w wybrane weekendy zobaczyć również obficie kwitnące różaneczniki.

Wyjątkowe budynki

Samo Arboretum w Kórniku to szczególnej urody atrakcja i placówka naukowa, jednak o jego wyjątkowości stanowi również bycie przyzamkowym parkiem. Wszak Zamek w Kórniku wraz z pobliskim kościołem parafialnym wchodzi w zespół obiektów, które zostały uznane Pomnikiem Historii. Zamek w Kórniku to jedna z najbardziej imponujących rezydencji magnackich w Wielkopolsce, która swoim wyposażeniem, zbiorami i bogatą biblioteką od niemal dwustu lat stanowi ważny ośrodek kulturalny i naukowy w Polsce!

Drugim z budynków na terenie Arboretum Kórnickiego jest Pawilon Parkowy, znajdujący się w zachodniej części parku. Ten zabytkowy budynek, pełniący przez lata funkcję Muzeum Dendrologicznego to obiekt z połowy XVIII wieku, kiedy to wzniesiono ośmiościenną rotundę, będącą oranżerią dawnego parku francuskiego urządzonego przez kórnicką Białą Damę – hrabinę Teofilę Szołdrską Potulicką. Prostokątną część budynku, z intencji Tytusa Działyńskiego dobudowana została do rotundy w latach 40. XIX wieku, dzięki czemu możliwe było umieszczenie w nim biblioteki.

Kórnickie Arboretum – idealne na rodzinny spacer!

Dzisiaj Arboretum Kórnickie to nie tylko dendrologiczny skarb i cenny zabytek ale również atrakcja turystyczna. Arboretum w Kórniku bardzo chętnie odwiedzają okoliczni mieszkańcy oraz turyści z dalszych części kraju oraz zagranicy, którzy pragną zaznać klimatu tego wyjątkowego miejsca.

Arboretum Kórnickie swoim urokiem zachwyci spacerowiczów w każdym wieku, którzy na pewno docenią wyjątkowość tego miejsca, którą czuć od pierwszych metrów spaceru. Po Arboretum w Kórniku można spacerować zarówno bez planu, jak i podążając za najciekawszymi kórnickimi okazami drzew i krzewów. Ich odnalezienie ułatwią przygotowane ścieżki edukacyjne:

• Drzewa Świata – ścieżka licząca około 3,5 kilometra długości pozwala nam dotrzeć do 25 gatunków raczej niewystępujących naturalnie w Polsce drzew, sprowadzonych do Kórnika z Ameryki Północnej, Azji i Europy.
• Cisowe komnaty – ścieżka edukacyjna ukazująca wygląd cisowego lasu, który dawniej bardzo często można było spotkać na północy Polski. Niestety ze względu na bardzo cenne drewno, które pozyskiwano z cisów, lasy te było masowo wycinane…

Ścieżki edukacyjne to jedna z propozycji na spacer po Arboretum, która sprawdzi się o każdej porze roku. Jednak ze względu na sezonowe atrakcje kórnickiego Arboretum, szczególnie te związane z kwitnieniem przeróżnych i wyjątkowych roślin, warto przed przyjazdem sprawdzić również co w danej chwili jest szczególnie warte zobaczenia. Najaktualniejsze informacje o tym co dzieje się w kórnickim parku znajdziecie w socialmediach Arboretum w Kórniku na Facebooku.

Atrakcje dla dzieci

Kórnickie Arboretum będzie również ciekawą atrakcją dla najmłodszych, którzy nie tylko mogą tutaj zbierać różnokształtne liście, podziwiać piękno i różnorodność krzewów, drzew i pnączy a także miło spędzić czas ze swoimi rodzinami.

Aby jeszcze bardziej uatrakcyjnić im pobyt w Arboretum w Kórniku w południowej części parku zlokalizowano niewielki plac zabaw a dodatkowo przygotowano również grę terenową “Odkrywca Arboretum Kórnickiego” w ramach której najmłodsi muszą odnaleźć 5 miejsc na terenie parku, gdzie stoją budki z pieczątkami. Pieczątki zbiera się na specjalnej planszy, którą można dostać w kasie Arboretum. Gwarantuję Wam, że będzie to doskonała zabawa, szczególnie dla młodszych dzieci. Nieco starsze pociechy, te które potrafią lub uczą się pisać i czytać na pewno docenią również quest “Arboretum w Kórniku”, dostępny na stronach internetowych Powiatu Poznańskiego, skąd można pobrać specjalną planszę i ją wydrukować.

Bardzo dziękuje Arboretum w Kórniku za serdeczne przyjęcie, przekazane ciekawostki oraz materiały informacyjne, dzięki którym możliwe było przygotowanie niniejszego wpisu.

Bibliografia

• Przewodnik “Spacer po Arboretum Kórnickim”; aut. Władysław Bugała, Tomasz Bojarczuk; wyd. “INSTAR-GEO”, ISBN 83-89070-23-5; Kórnik 2003,
• oficjalna strona internetowa Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk – www.idpan.poznan.pl, link, dostęp z dn. 21.05.2023,
• oficjalna strona internetowa Fundacji Zakłady Kórnickie – www.fzk.pl, link, dostęp z dn. 19.05.2023,
• wpis Zamek w Kórniku na oficjalnej stronie Biblioteki Kórnickiej, link, dostęp z dn. 21.05.2023,
• wpis Arboretum Kórnickie na stronie www.kornik.travel, link, dostęp z dn. 21.05.2023,
• wpis Zamek w Kórniku na stronie www.kornik.travel, link, dostęp z dn. 21.05.2023,
• wpis Pawilon parkowy na stronie www.kornik.info, link, dostęp z dn. 21.05.2023,
• wpis Kórnik: zamek i arboretum na stronie www.rmf.fm, link, dostęp z dn. 21.05.2023,
• wpis Arboretum w Kórniku na stronie www.parki.org.pl, link, dostęp z dn. 21.05.2023,
• wpis Arboretum w Kórniku w serwie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 21.05.2023,
• wpis Zakłady Kórnickie w serwie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 19.05.2023,
• wpis Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Nauk w serwie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 19.05.2023,
• wpis Jan Kanty Działyński w serwie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 19.05.2023,
• wpis Władysław Zamoyski (1853–1924) w serwie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 19.05.2023,
• wpis Wincenty Szymborski w serwie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 19.05.2023,
• wpis Pawilon parkowy w Kórniku w serwie pl.wikipedia.org, link, dostęp z dn. 20.05.2023,