Słowiński Park Narodowy. Ultrawyjątkowy skrawek wybrzeża!

Słowiński Park Narodowy sam siebie nazywa krainą wody, wiatru i piasku. Nie ma w tym określeniu ani odrobiny przesady, ponieważ nigdzie na polskim wybrzeżu nie poczujecie tak dobrze powiewu morskiego wiatru, niosącego drobinki bladożółtego piasku i potęgi wody, która niemalże otacza piaszczysty bezmiar wędrujących wydm. Wydmy na Mierzei Łebskiej to największy w Europie obszar wędrującego piasku. Ale Słowiński PN to nie tylko wydmy ale również kilkanaście innych ciekawych miejsc i atrakcji, często nietypowych, niepowtarzalnych czy wręcz nieprawdopodobnych. Wszystkie zebrałem dla Was właśnie w tym wpisie!

Słowiński Park Narodowy. Podstawowe informacje

Słowiński PN to jeden z dwóch nadmorskich parków narodowych w Polsce, położony w środkowej części wybrzeża. Słynie głównie z obszarów wędrujących wydm, które najefektowniej prezentują się na Mierzei Łebskiej i stale zmieniają jej oblicze. Oprócz ruchomych wydm, Słowiński Park Narodowy to również ogromne jeziora, bagna, torfowiska, nadmorskie lasy, dzikie plaże i m. in. bogaty świat ptaków, czego podkreśleniem jest mewa srebrzysta widniejąca w logo parku.

Początkowo zajmował powierzchnię ok. 18 000 ha. W 1977 roku Słowiński Park Narodowy włączono do Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO a w 1995 roku znalazł się na liście terenów chronionych konwencją ramsarską o międzynarodowym znaczeniu przyrodniczym. W 2004 roku powierzchnia parku została powiększona o ponad 14 000 ha ( w tym ok. 11 000 ha wód Morza Bałtyckiego). Obecnie jest jednym z dwóch nadmorskich polskich parków narodowych i trzecim co do powierzchni parkiem w skali kraju (powierzchnia całkowita 327,44 km²).

Wartość przyrodnicza

Słowiński Park Narodowy to unikalny pod względem przyrodniczym obszar w Polsce a nawet tej części Europy! Jego największym skarbem jest przyroda nieożywiona, czyli wydmy, zwłaszcza te wędrujące, plaże, mierzeje, jeziora przybrzeżne czy torfowiska. Za sprawą procesów, oddziałujących na obszar parku, obserwować można tutaj bardzo dynamiczne (w porównaniu do innych procesów zachodzących w przyrodzie) procesy niszczenia i tworzenia, inicjowane głównie przez wiatr i morskie fale. Przykładami tego jest postępujące zasypywanie piaskiem kolejnych fragmentów lasu czy odsłonięcie w 2016 roku, reliktów lasu zasypanego kilka tysięcy lat temu!

Wyjątkową przyrodę nieożywioną, uzupełnia flora i fauna, również charakterystyczna dla tego typu obszarów. Flora parku liczy sobie ogółem ponad 2000 gatunków lądowych i wodnych. Dużą powierzchnie parku zajmują jeziora oraz lasy, głównie bory (ok. 80%). Najważniejszymi zwierzętami Słowińskiego Parku Narodowego są ptaki, których można zaobserwować tutaj nawet 260 gatunków. Świat zwierząt uzupełnia ponad 400 gatunków owadów, kilkanaście gatunków płazów i gadów oraz liczna grupa ssaków. Wiele z nich widnieje w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, a wśród nich warto wspomnieć o fokach, morświnach czy malutkich rzęsorkach mniejszych. Na najcenniejszych obszarach parku utworzono 13 obszarów ochrony ścisłej, które łącznie zajmują ok. 16,5% powierzchni parku.

Lokalizacja – Słowiński Park Narodowy

Słowiński Park Narodowy położony jest w środkowej części polskiego wybrzeża, pomiędzy Rowami i Łebą. Jego obszar obejmuje Mierzeję Łebską, Nizinę Gardeńsko-Łebską, fragment moreny czołowej ze wzgórzem Rowokół oraz kilka jezior.

Administracyjnie Słowiński PN położony jest w województwie pomorskim a od jego stolicy – Gdańska, dzieli go ok. 80 km. Od sąsiednich miast wojewódzkich, Słowiński Park Narodowy oddalony jest kolejno: ok. 190 km od Bydgoszczy, ok. 220 km od Szczecina i ok. 250 km od Poznania.

Odkryjcie Słowiński Park Narodowy

Słowiński Park Narodowy to jedno z moich ulubionych miejsc w Polsce, jeżeli chodzi o kierunki przyrodnicze. Właśnie dlatego w tym wpisie postaram się przybliżyć się Wam jego najciekawsze atrakcje, miejsca, historie czy ciekawostki. Wszak musi skrywać w sobie coś ciekawego, skoro corocznie przyciąga do siebie niemal pół miliona turystów!

Obecnie obszar ten jest jednym z 23 parków narodowych w Polsce, co tylko podkreśla jego znaczenie na przyrodniczej mapie kraju. Ale nie sama ranga parku narodowego a przede wszystkim majestatyczne ruchome wydmy, szerokie i bezludne plaże oraz dzika przyroda, są największym turystycznym magnesem Mierzei Łebskiej i jej okolic.

Co ciekawe, nazwa parku pochodzi od Słowińców, niewielkiej grupy etnicznej nazywanej też Kaszubami Nadłebskimi, którzy dawniej zamieszkiwali te tereny. Dowiecie się o nich nieco więcej, kiedy przybliżę Wam wyjątkowy skansen, który znajduje się również na terenie Słowińskiego PN.

Największe atrakcje Słowińskiego Parku Narodowego

Na terenie parku każdy powinien znaleźć miejsce, które go zachwyci lub ukoi swoim spokojem. Są jednak miejsca, które szczególnie warto odwiedzić, ponieważ są na tyle wyjątkowe, że nie znajdziecie ich w żadnym innym miejscu Polski.

Poznajcie najpopularniejsze i najciekawsze miejsca i atrakcje Słowińskiego Parku Narodowego. Choć to kraina wiatru, piasku i morza, ma ona do zaoferowania znacznie więcej!

Ruchome wydmy

Trzeba jednak ruchomym wydmom oddać co należne i wspomnieć o nich na pierwszym miejscu. To one są najpopularniejszymi miejscami Słowińskiego Parku Narodowego a co za tym idzie, również największymi jego atrakcjami.

Wydma Łącka

Wydma Łącka to bez wątpienia najbardziej znana i tym samym najpopularniejsza z wydm Słowińskiego Parku Narodowego. Dla wielu jest ona ikoną tego zakątka kraju, zdaniem kolejnych wręcz symbolem, ważniejszym niż znajdująca się w logo parku mewa srebrzysta.

Ogromna łacha piasku Wydmy Łąckiej sięga wysokości ponad 35 metrów i przemieszcza się w ciągu roku nawet o 10 metrów na wschód, z racji dominujących wiatrów zachodnich. Jest jedną z nielicznych wydm na terenie parku narodowego, przez której szczyt przebiega znakowany szlak turystyczny, umożliwiający nam nie tylko oglądanie jej z odległości ale również wejście na jej szczyt.

Swoją nazwę zawdzięcza dawnej wiosce Łączka, którą ok. 300 lat temu zasypał przemieszczający się piasek. Dzisiaj to zjawisko możemy obserwować na fragmencie zasypywanego lasu, który z każdym rokiem coraz bardziej obumiera i znika pod bladożółtym piaskiem.

Więcej o Wydmie Łąckiej możecie przeczytać w osobnym opisie tego miejsca na moim blogu – Wydma Łącka. Zdjęcia nie oddają jej wielkości!

Wydma Czołpińska

Wydma Czołpińska położona jest na zachód od Mierzei Łebskiej. To najwyższa z ruchomych wydm Słowińskiego PN. Tworzy ją pofałdowany krajobraz piaszczystej pustyni, miejscami porośniętej szczątkową roślinnością. Jej najwyższy punkt sięga maksymalnie 56 m n.p.m i oczywiście może ulegać zmianie, na skutek działania wiatru i przemieszczania się piasku.

Dzikie plaże

Jeżeli uważasz, że dzikich plaż już nie ma, koniecznie przespaceruj się plażami Słowińskiego Parku Narodowego! Są one nie tylko dzikie przyrodniczo ale również na większości swojej długości odludne i wyjątkowo szerokie (nawet ponad 150 metrów). Na plażach czekają na Was kolejne wyjątkowe zakątki parku, m. in. Zatopiony Las, Czerwona Szopa czy… plaże naturystów (oznakowane tablicami, jedna w pobliżu Łeby a druga bliżej Rowów).

Linia brzegowa w obrębie parku ma długość ponad 30 kilometrów! Chętni przejść ją w całości, od klimatycznych Rowów aż do pełnej atrakcji Łeby, muszą zarezerwować sobie cały dzień na taką wędrówkę, w której towarzyszyć będzie Wam przede wszystkim wiatr ale również szum morskich fal i skrzek mew.

Więcej o latarni morskiej, która od 1994 roku udostępniona jest do zwiedzania, przeczytacie w opisie tego miejsca – Latarnia morska w Czołpinie

Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach

Teren Słowińskiego Parku Narodowego obejmuje obszar dawnej krainy Słowińców. Byli to Kaszubi Nadłebscy, mieszkający na tych terenach przez kilka stuleci, posiadając i pielęgnując własne tradycje, kulturę czy dialekt języka kaszubskiego. Najlepiej tę grupę etniczną poznać w Muzeum Wsi Słowińskiej, które ulokowano Klukach, wsi powstałej na przełomie XVII i XVIII wieku. Przez stulecia pozostawała ona w izolacji, dzięki czemu jest absolutnie wyjątkowym miejscem. „Otwarcie na świat” wsi miało miejsce dopiero w 1863 roku, jak wybudowano drogę do Smołdzina.

Jej nazwę przypisuje się słowom Klek, Kluck, Klich lub Klik, co oznaczało np. jarzmo wołu, zakrzywioną laskę (symbol wsi sołeckiej) lub po prostu coś zakrzywionego, np. klamkę, drogę czy nos. Wieś utworzyła się z małych zagród, których głównie rekonstrukcje możemy oglądać w obecnym muzeum. Wyjątkiem od tej reguły jest zagroda Anny Kotsch, która stoi w miejscu swojego powstania (Kluki 2).

Obecnie Kluki są w ok. 1/3 terenem skansenu – Muzeum Wsi Słowińskiej, które tworzy 5 zagród oraz kilka innych zabytkowych zabudowań, najczęściej o charakterystycznej dla tego regionu architekturze. Więcej o muzeum w Klukach przeczytacie w moim osobnym wpisie – już wkrótce!

Pozostałe ciekawe miejsca w parku

Słowiński Park Narodowy to nie tylko 5 miejsc, które opisałem i przybliżyłem dla Was powyżej. Cieszą się one największą popularnością i sławą, ale na pewno nie warto się ograniczać tylko do nich, chcąc poznać Słowiński PN. Przeczytajcie, co jeszcze czeka na Was w tym polskim parku narodowym.

Jeziora przybrzeżne

W granicach Słowińskiego Parku Narodowego leżą cztery jeziora, w tym dwa z pierwszej 10 największych jezior kraju. Najmniejsze z nich i jednocześnie najmniej znane to jeziora Dołgie Wielkie i Dołgie Małe. O dwóch pozostałych na pewno uczyliście się w szkole, ale poniżej raz jeszcze Wam o nich przypomnę.

Jezioro Łebsko

Największym jeziorem Słowińskiego PN i jednocześnie 3. co do wielkości jeziorem w Polsce jest Jezioro Łebsko. To jezioro przybrzeżne, oddzielone od Bałtyku Mierzeją Łebską, którego zwierciadło wody znajduje się zaledwie 9 cm ponad poziomem morza (poziom ten ulega zmianom w ciągu roku). Charakteryzuje się niewielką głębokością (średnio 1,6 m), silnymi wiatrami i co za tym idzie dużym falowaniem, za którymi nie przepadają turyści na kajakach i łodziach (ryzyko wywrócenia) ale bardzo cenią windsurferzy.

Przez jezioro przepływa rzeka Łeba, która następnie wpływa do Morza Bałtyckiego. Z tego powodu też można zaobserwować tutaj zjawisko cofki (wlewania się słonej wody morskiej do jeziora), które pojawia się najczęściej podczas sztormów. Między innymi dlatego w jeziorze można spotkać zarówno ryby słodkowodne jak i typowo morskie.

Jezioro Gardno

Charakterystyczne dla Jeziora Gardno są pasy oczeretów, otaczających jezioro, których szerokość dochodzi miejscami do 200 metrów. Od Morza Bałtyckiego oddziela je Mierzeja Gardneńska, którą tworzą piaszczyste wydmy, w większości porośnięte lasem.

Punkty widokowe

Słowiński Park Narodowy przepiękne prezentuje się z wysokości. Zobaczyć go z tej perspektywy można zarówno ze szczytów piaszczystych wydm ale również z licznych wież i punktów widokowych, które znajdują się na terenie Słowińskiego PN. Oto dwie propozycje, do których udało mi się dotrzeć.

Wieża widokowa w Rąbce

Przy głównym wejściu do Słowińskiego Parku Narodowego w Rąbce znajdziecie pierwszą z wartych uwagi wież widokowych. Stalowa konstrukcja stoi kilkanaście metrów od brzegu Jeziora Łebsko i jest doskonałym miejscem aby z wysokości zobaczyć jego ogrom.

Przy wieży widokowej znajduje się również drewniany pomost, którego stan pozostawia wiele do życzenia. Dawniej pozwalał on podziwiać nie tylko Jezioro Łebsko ale odpływały z niego również statki wycieczkowe.

Pomost i wieża widokowa w Klukach

Bliźniacza wieża widokowa stoi również po drugiej stronie Jeziora Łebsko, na samym „końcu świata” za Klukami. Doskonale widać z niej Mierzeje Łebską i znajdujące się na niej piaszczyste wydmy, zarówno Madwiny, Wydmę Łącką jak i Wydmę Czołpińską. Dobre oko wypatrzy również laternę latarni w Czołpinie. Kilkadziesiąt metrów od wieży znajduje się również drewniany pomost, w bardzo dobrym stanie. Mała wiata na jego końcu może być świetnym miejscem na chwile przerwy.

Stalowa konstrukcja wieży ma tutaj ciekawą przypadłość! Stoi niemalże nad brzegiem jeziora pośrodku zielonych łąk i nie jest ona osłonięta od wiatru, przez co przy równomiernych i odpowiednio mocnych podmuchach, stalowa konstrukcja zaczyna… grać! Dźwięki, które będziecie mogli tutaj usłyszeć przy odrobinie szczęścia, słyszalne są tylko na samej wieży i maksymalnie kilka metrów od niej.

Muzeum Słowińskiego Parku Narodowego

Największą dawkę wiedzy na temat Słowińskiego Parku Narodowego znajdziecie w oddziałach Muzeum Słowińskiego PN. Pierwszy z nich znajduje się w Rąbce (filia przy wejściu na teren parku), druga filia mieści się w Rowach (przy ul. Parkowej) a trzeci, główny obiekt muzeum mieści się w zabudowaniach dawnej osady latarników w Czołpinie. Zdecydowanie najciekawiej prezentuje się ekspozycja w zabytkowym „Domu Latarników” w Czołpinie, który znajduje się ok. 800 m od latarni morskiej, tuż przy samym parkingu. Czeka tutaj na Was ciekawa i angażująca ekspozycja, przybliżająca historię parku oraz jego środowisko przyrodnicze i nie tylko.

Dawna wyrzutnia rakiet w Rąbce

Na koniec miejsce bardzo kontrastujące z wyjątkową przyroda tego obszaru. Podobnie jak w Wolińskim Parku Narodowym, również tutaj podczas II wojny światowej Niemcy umieścili swój doświadczalny ośrodek rakietowy, który funkcjonował w latach 1941-1945. Testowano tutaj pociski rakietowe typu V4. Po wojnie ośrodek przejęła Armia Czerwona a od 1967 roku, przez kolejne 7 lat istniała w tym miejscu Stacja Sondażu Rakietowego Atmosfery, w ramach której testowano polskie rakiety meteorologiczne „Meteor”.

Obecnie utworzono tutaj Muzeum Wyrzutni Rakiet w Rąbce – ekspozycję przybliżającą historię tego miejsca, która zainteresuje szczególnie miłośników militariów.

Co jeszcze zobaczyć?

Najważniejsze miejsca Słowińskiego Parku Narodowego już poznaliście, ale lista ciekawych jego zakątków jeszcze się nie wyczerpała. Wspominałem Wam już o Czerwonej Szopie i Zatopionym Lesie, przy okazji przybliżania parkowych plaż. To dwie kolejne propozycje, spośród kilkunastu dalszych miejsc, które mogą Was zainteresować w Słowińskim PN. Wśród kolejnych atrakcji czy wyjątkowych zakątków parku trzeba wymienić jeszcze m. in. świętą górę Słowińców – Rowokół, o wysokości 115 m n.p.m. oddalonym od morza o zaledwie 6 kilometrów (obecnie na szczycie platforma widokowa), Leśną Wydmę czyli miejsce opuszczonej bazy z lat. 70-tych XX wieku na terenie której obecnie zlokalizowano parking, platformę widokową i wolierę z orłami (54°42’47.4″N 17°13’10.3″E) czy Jezioro Dołgie Wielkie oraz najmniejsze w parku Jezioro Dołgie Małe (na obu są pomosty widokowe), doskonałe jako cel rowerowej wycieczki.

Słowiński Park Narodowy – praktyczne informacje

Na koniec moich blogowych wpisów, standardowo garść praktycznych informacji i wskazówek, które pomogą Wam dotrzeć i zobaczyć to miejsce.

Komunikacja i dojazd

Słowiński Park Narodowy położony jest nieco na uboczu, przez co jedyną znaczącą drogą prowadzącą w jego okolice jest droga wojewódzka nr 214, która prowadzi do Łeby. Po za nią do parku prowadzą wyłącznie drogi lokalne. Podobnie sprawa wygląda w przypadku kolei, którą dojedziecie tylko do Łeby (stacja kolejowa „Łeba”, połączenia kolejowe tylko w sezonie letnim). Z Łeby do bram parku można dotrzeć pieszo (np. idąc jednym ze szlaków turystycznych) lub korzystając z oferty przewozów meleksem na trasie Łeba – Rąbka. Trzy pozostałe główne wejścia do Słowińskiego PN (oprócz wejścia w Rąbce) znajdują się w Rowach i Czołpinie (dwa wejścia).

Bilety i zwiedzanie parku

Wstęp na wybrane szlaki turystyczne w parku jest biletowany od 1 maja do 30 września (w pozostałej części roku wstęp jest bezpłatny). Przez cały rok bezpłatnie można poruszać się na plażach Słowińskiego PN oraz nielicznych szlakach, prowadzących do miejsc plażowania. Biletów nie trzeba również kupować dla dzieci młodszych niż 7 lat.

Przy szlakach znajduje się wiele elementów informacji turystycznej (tablic, pulpitów, drogowskazów), ułatwiających orientacje oraz poznawanie wybranych fragmentów parku. Na terenie Słowińskiego Parku Narodowego wytyczono również ścieżki przyrodnicze, przybliżające szerzej wybrane zagadnienia przyrodnicze.

Dla zwiedzających i wędrujących po parku przygotowano również miejsca piknikowe (stoły, ławki, wiaty piknikowe) a także platformy widokowe oraz pomosty. W parku można przebywać od świtu do zmierzchu.

Ciekawe miejsca w okolicy

Choć środkowa część polskiego wybrzeża, czyli ta na której znajduje się Słowiński Park Narodowy nie jest tak popularna turystycznie jak okolice Trójmiasta, Kołobrzegu, Międzyzdrojów czy mityczna Mierzeja Helska, nie brakuje tutaj ciekawych miejsc i atrakcji, które umilą Wam urlop. Największym miastem w okolicy, pełnym ciekawych miejsc jest Łeba (już wkrótce wpis na kierunkowo.pl). Znajdziecie w niej m. in. szeroką i piaszczysta plażę, ciekawe Muzeum Motyli, wciągające Illuzeum, wiele parków rozrywki a już niedługo również nowoczesne Muzeum Archeologii Podwodnej i Rybołówstwa Bałtyckiego.

Jeżeli zależy Wam na większym spokoju podczas odpoczynku i wolicie unikać tak dużych kurortów jak Łeba, gorąco polecam Wam położone na zachód od Słowińskiego PN malownicze Rowy – więcej o nich we wpisie: Nadmorskie Rowy: atrakcje, które warto zobaczyć! Chcących poznać nieco dalsze okolice Słowińskiego Parku Narodowego polecam wycieczkę do uchodzących za najspokojniejszą cześć polskiego wybrzeża, okolic Osetnika i Lubiatowa, gdzie czeka na Was m. in. jedna z najpiękniejszych latarni nad Bałtykiem – latarnia morska Stilo. Z drugiej strony może zainteresować Was jeszcze Ustka, klimatyczne uzdrowisko z piękną promenadą i wieloma atrakcjami.