Szlaki turystyczne. Kolory, oznaczenia i najważniejsze trasy

Każdy z nas był kiedyś na szlaku turystycznym, nie będąc nawet tego świadomym. Niestety podobnie jest ze znajomością szlaków turystycznych, bo mimo że chętnie nimi wędrujemy po górach, nizinach czy parkach narodowych to mało kto wie co one dokładnie oznaczają i jak wiele mogą nam powiedzieć, swoimi niepozornymi oznaczeniami. Dlatego przygotowałem dla Was kompendium podstawowej wiedzy, dzięki której szlaki turystyczne nie będą miały już przed Wami tajemnic!

Czym są szlaki turystyczne?

Mówić krótko, to trasy oznakowane specjalnymi oznaczeniami, które po pierwsze wytyczają jego przebieg a po drugie ułatwiają orientację w terenie. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (PTTK) wyróżnia 5 rodzajów szlaków turystycznych:

• piesze (nizinne i górskie),
• narciarskie,
• rowerowe,
• konne,
• kajakowe

Każdy rodzaj szlaków ma swój indywidualny system oznaczeń. Szczegóły na poniższej infografice.

Piesze szlaki turystyczne

Choć przybywa w naszym kraju amatorów na rowerowe wczasy a także zamiłowanych narciarzy, przedstawię Wam przede wszystkim piesze szlaki turystyczne. Bez wątpienia to one, są najbardziej popularne i najliczniej odwiedzane a wędrując po ich trasach możemy zobaczyć jedne z najciekawszych miejsc w Polsce. Wiele z nich możecie poznać, dzięki przygotowanym przeze mnie praktycznym opisom w kategorii tu byłem.

Kolory szlaków turystycznych. Co oznaczają?

Tak, kolory szlaków turystycznych, nie bez powodu są różne. Jednym z powodów jest po prostu rozróżnienie tras między nimi. Dzięki różniej kolorystyce doskonale wiemy który szlak wiedzie w którym kierunku oraz łatwo możemy odnaleźć go na mapie. Jednak to tylko jeden z powodów rozróżnienia szlaków turystycznych kolorami, drugi jest bardziej związany z ich funkcją i istotnością. Szczegóły na poniższej infografice.

Piesze szlaki turystyczne. Oznakowanie tras

Szlaki turystyczne oznaczone są charakterystycznymi “paskami”, jednak bardzo ważne i charakterystyczne punkty na trasie, takie jak np. zmiany kierunku oraz początek i koniec szlaku, posiadają swoje specjalne oznaczenie. Szczegóły oraz przykładowe oznaczenia na poniższej infografice.

Nie tylko piesze szlaki turystyczne…

Jak już mogliście przeczytać i zobaczyć wyżej, nie tylko piesze szlaki turystyczne mają do wyboru wszyscy turyści, chcący aktywnie spędzić czas. Również dla narciarzy, rowerzystów oraz po prostu spokojnych spacerowiczów znajdzie się coś ciekawego! W Polsce powstają jak grzyby po deszczu trasy rowerowe, ścieżki dydaktyczne czy edukacyjne a także szlaki kajakowe. Szlaków narciarskich również nie brakuje, dlatego na kolejnej grafice kilka przydatnych objaśnień oznaczeń na innych szlakach.

Oczywiście na powyższej infografice zamieściłem tylko przykładowe oznaczenia szlaków. Po więcej odsyłam do Instrukcji Znakowana Szlaków Turystycznych PTTK.

Kolor szlaku a jego trudność

Kto z Was nie słyszał o tym, że czarny szlak jest zawsze najtrudniejszy…To prawda, ale tylko jeżeli mówimy o szlakach narciarskich! W pieszych szlakach turystycznych kolor nie informuje o trudności szlaku! Czarny szlak jest szlakiem dojściowym i dzięki niemu po prostu dotrzemy do innych, istotniejszych szlaków, którymi podążymy w ciekawsze miejsca. Czarny szlak jak każdy inny może okazać się trudny ale może być również najłatwiejszym odcinkiem naszej trasy.

Inne ważne oznaczenia na szlakach

Jeszcze jeden, ostatni już rozdział dotyczący oznakowania szlaków. Bo PTTK oprócz znakowania tras za pomocą powyżej przedstawionych oznaczeń, informuje nas również o najważniejszych miejscach trasy a także czyhających na nas niebezpieczeństwach czy wręcz zakazach. Szczególnie te ostatnie, dotyczące naszego bezpieczeństwa warto poznać i zapamiętać!

Najważniejsze piesze szlaki turystyczne w Polsce

W Polsce mamy blisko 80 000 kilometrów szlaków turystycznych (dane GUS za 2018 rok), z czego ok. 40 tys. kilometrów to nizinne szlaki piesze, 20. tys. kilometrów to szlaki rowerowe a ponad 11 000 kilometrów to szlaki górskie. Pozostałe to oczywiście szlaki narciarskie, kajakowe czy konne.

Skupię się ponownie jedynie na pieszych szlakach turystycznych, zarówno nizinnych jak i górskich, bo to one ciekawią nas podróżników najbardziej. Najbardziej znane piesze szlaki turystyczne w Polsce to m. in.:

• Orla Perć w Tatrach,
• Główny Szlak Beskidzki,
• Główny Szlak Świętokrzyski,
• Szlak Nadmorski,
• Główny Szlak Sudecki,
• Szlak Orlich Gniazd

Oczywiście wrysowane szlaki na powyższej grafice, to tylko orientacyjny ich przebieg. Szczegółową lokalizację odczytacie oczywiście z map, o czym już w następnym akapicie.

Mapy ze szlakami turystycznymi

Szlaki turystyczne znajdziemy w wielu ogólnie dostępnych mapach i przewodnikach turystycznych. Najlepsze są oczywiście te materiały, których podstawą do opracowania jest mapa fizyczna, oddająca również ukształtowanie terenu. Dodatkowym atutem jest uzupełnienie mapy o informacje turystyczne, takie jak ciekawe miejsca, lokalizację parkingów, wyciągów i miejsc do odpoczynku.

Takie mapy oraz przewodniki możemy znaleźć zarówno w tradycyjnych, papierowych wersjach, jak również w formie witryn internetowych.

Tradycyjne, papierowe mapy i przewodniki

Na rynku jest wiele wydawnictw, które w swojej ofercie mają mapy i przewodniki turystyczne. Niestety nie wszystkie są równie dobrze przygotowane i na bieżąco aktualizowane. Osobiście mogę Wam polecić (nie jest to żadna opłacona reklama) mapy i przewodniki Galileos wydawane przez Wydawnictwo Turystyczne PLAN, który od wielu lat sam używam. Do tego stopnia je lubię i cenię, że gdy nie ma mapy lub przewodnika, dla odwiedzanego przeze mnie regionu czuję się nieprzygotowany:)

• poznajcie mapy i przewodniki Galileos

Dobry przewodnik czy rzetelną mapę warto kupić przed wyjazdem a nie w pierwszej napotkanej “budce” już na miejscu. Po pierwsze macie dużo większy wybór, kupując np. przez internet i nie jesteście zdani tylko na jedną lub dwie pozycje dostępne na miejscu. Po drugie zaoszczędzicie kilka złotych, ponieważ przy szlaku zawsze jest drożej a po trzecie, mapa czy przewodnik pomoże Wam zaplanować wyjazd. Warto jeszcze zaznaczyć, że dobra mapa to niezwykle cenna rzecz na szlaku, dzięki której nie pobłądzicie ale i nie przegapicie ciekawych miejsc. Jej brak, może narobić Wam problemów, których przecież nikt nie chce podczas podróży. Sam zresztą zapomniałem zabrać mapy z domu, choćby podczas wyjazdu na Ślężę, o którym przeczytacie we wpisie: Jesienna mikropodróż na Dolny Śląsk – ciekawostki!

Materiały promocyjne miast i regionów

Materiały które możemy otrzymać w Punktach Informacji Turystycznej takie jak mapy, foldery, broszury czy nawet przewodniki to również bardzo dobre źródło wiedzy nie tylko o atrakcjach ale również szlakach turystycznych w ich okolicy. Niestety dostępne są zazwyczaj na miejscu, w punkach informacji turystycznej (choć można już również znaleźć je w formie cyfrowej na stronach lokalnych organizacji turystycznych), przez co nie wykorzystamy ich na etapie planowania a dopiero samego wędrowania.

Jedne z najlepszych materiałów promocyjnych, które dostałem w punkcie informacji turystycznej, otrzymałem w Bydgoszczy! Ciekawi Was jak było w tym niezwykłym miejscu, koniecznie przeczytajcie moje wpisy z Bydgoszczy:

• Bydgoszcz w jeden dzień. Moje zwiedzanie Starego Miasta
• Moje zwiedzanie Bydgoszczy. Śródmieście miasta
• Wyjazd do Bydgoszczy. Ciekawostki!

Internetowe mapy

Również w internecie możemy znaleźć bardzo ciekawe i pomocne strony internetowe z bogatą bazą szlaków górskich. Do najlepszych warto zaliczyć:

• polską stronę mapa-turystyczna.pl,
• czeską stronę mapy.cz, dostępną również w języku polskim

Ich największą zaletą jest duża szczegółowość, interaktywność oraz planer tras, dzięki któremu możemy zaplanować trasę, poznać orientacyjny czas przejścia oraz ocenić jej trudność. Próbka możliwości poniżej, gdzie w serwisie mapy-turystyczne.pl zaplanowałem trasę ze Srebrnej Góry aż do Walimia, przechodząc obok Twierdzy Srebrna Góra oraz pokonując główne pasmo Gór Swoich z Wielką Sową.

Trasa: Przełęcz Srebrna – Walim, CKiT | mapa-turystyczna.pl

A dodatkowo poniżej próbka możliwości czeskich map turystycznych, czyli serwisu mapy.cz, w której zaplanowałem przejście czerwonym Szlakiem Nadmorskim po Słowińskim Parku Narodowym, prowadzącym m. in. przez Wydmę Czołpińską, które opisałem dla Was w osobnym wpisie (Wydma Czołpińska i latarnia morska w Czołpinie). Klikając w poniższą mapę przeniesiemy się do serwisu, gdzie również możemy poznać więcej szczegółów w tym profil wysokościowy trasy oraz aktualną pogodę.

Pomysły na wędrówki po szlakach turystycznych

Dla wielu będzie to pewnie najciekawsza część wpisu, czyli propozycje wykorzystania powyższej teorii w praktyce! Poznacie moje pomysły na wędrówki po ciekawych szlakach turystycznych w Polsce, spośród których, piesze szlaki osobiście sprawdziłem podczas swoich podróży.

Ciekawe piesze szlaki turystyczne

W tym miejscu mógłbym podpowiedzieć Wam wiele ciekawych tras, jednak ograniczę się do tego co udało już mi się opisać na kierunkowo.pl. W ten sposób przeczytacie i zobaczycie coś więcej o trasie, niż tylko jej przebieg na mapie.

Szczególnie chciałbym polecić Wam trasy opisane we wpisach:

• Ślęża. Śląski Olimp w barwach jesieni.
• Wydma Czołpińska i latarnia morska w Czołpinie
• Wielkopolski Park Narodowy. Spacer wśród jezior i lasów.
• Barania Góra z Przełęczy Szarcula. Co to był za dzień!
• Szlaki ze Szklarskiej Poręby w Karkonosze i nie tylko…

Szczegóły po których szlakach biegną dane trasy, znajdziecie oczywiście we poszczególnych wpisach.

Ciekawe szlaki rowerowe

Na pewno w internecie znajdziecie wiele pomysłów na ciekawe wycieczki rowerowe, ja muszę przyznać, że choć jako wielki sympatyk kolarstwa szosowego i ogólnie jazdy na rowerze, nie podróżuję po Polsce na dwóch kółkach. Są jednak miejsca, które upatrzyłem sobie jako cele moich pierwszych rowerowych wypadów! Oto dwa najważniejsze:

• Ślężańskie trasy rowerowe – wiodące wokół Masywu Ślęży trasy rowerowe, poprowadzone są asfaltowymi drogami, którymi ścigają się zawodowi kolarze szosowi podczas organizowanych tutaj wyścigów (Ślężański Mnich, Trasa Mistrzostw Polski).
• Pierścień Rowerowy dookoła Poznania – biegnący wokół największego miasta wielkopolski szlak rowerowy o zróżnicowanej nawierzchni. Liczy sobie ponad 170 kilometrów i podążając jego trasą zobaczymy m. in. Przystanek Glinianki w Mosinie, Jezioro Kierskie, Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka, Zamek w Kórniku, Zespół pałacowo-parkowy w Rogalinie, Rogaliński Park Krajobrazowy a także Wielkopolski Park Narodowy.

Ciekawe ścieżki

Po niejednej ścieżce już się wędrowało i często nawet nie byłem tego świadomy. Najczęściej poruszamy się pieszymi szlakami turystycznymi, choć biegnące często odrobinę inaczej ścieżki, również mogą być ciekawą alternatywą. Ich trasa ustalana jest w taki sposób by przedstawić powiązane ze sobą miejsca w zależności od ich charakteru, funkcji, historii czy atrakcyjności. Przez nasz kraj przebiegają również ścieżki niekoniecznie tematyczne, jak na przykład Droga Świętego Jakuba prowadząca docelowo pielgrzymów do Santiago de Compostela w Hiszpanii, którą ja spotkałem dwukrotnie: na Ślęży oraz w Lubniewicach.

Ja jednak przedstawię Wam znacznie krótsze ścieżki, które spotkałem podczas swoich wędrówek w ostatnim czasie:

• ścieżki dydaktyczne, przyrodnicze oraz szlaki archeologiczne w Masywie Ślęży. Ślęża jest pełna przeróżnych szlaków turystycznych ale i rozmaitych ścieżek, o różnej tematyce. O tym ile ich jest możecie przeczytać na stronie internetowej sleza.sobotka.pl! Na pewno będąc w masywie Ślęży mijaliście biały kwadrat z czarnym symbolem niedźwiedzia, to właśnie jedna z nich!
• ścieżki spacerowe w Dolinie Szklarki w Poznaniu. Ta niepozorna leśna enklawa w okolicach poznańskiego nowego ZOO oraz Jeziora Maltańskiego to ostoja spokoju tej części miasta. Ostatnie lata to liczne prace, które miały przyczynić się do tego by Dolina Szklarki stała się popularnym miejscem na mapie miasta, chętnie odwiedzanym również przez z osoby z innych części Polski. Największą atrakcją Doliny Szklarki jest ścieżka w koronach drzew (więcej o nie przeczytacie we wpisie: Spacer w koronach drzew w Poznaniu (trasa, dojazd, ceny)).